Εγώ φεύγω. Εσείς να δούμε τώρα
«Μνήμη του λαού σε λένε Πίνδο, σε λένε Άθω..» γράφει στο «Αξιον Εστί» του ο Οδυσσέας Ελύτης. Από το πρωί της 2ας Σεπτεμβρίου 2021 η Ιστορία μπορεί άφοβα να συμπληρώσει τον νομπελίστα ποιητή μας και να γράψει: «Μνήμη του λαού σε λένε Θεοδωράκη...» , αφού ο Μίκης δεν μένει πια μαζί μας. Πήρε τους «Δρόμους του Αρχάγγελου» για να ενωθεί με το σύμπαν.
Ο Μίκης Θεοδωράκης γεννήθηκε στις 29 Ιουλίου 1925 στη Χίο. Τα παιδικά του χρόνια τα πέρασε σε διάφορες πόλεις της ελληνικής επαρχίας όπως τη Μυτιλήνη, τα Γιάννενα, το Αργοστόλι, τον Πύργο Ηλείας, την Πάτρα και κυρίως στην Τρίπολη Αρκαδίας, λόγω των συχνών μεταθέσεων του δημοσίου υπαλλήλου πατέρα του. Το 1943 οργανώνεται στον ΕΛΑΣ ενώ μετρά τα Δεκεμβριανά συλλαμβάνεται και ακολουθούν οι εξορίες του στην Ικάρια και στην Μακρόνησο. Το 1954 φεύγει με κρατική υποτροφία στο Παρίσι όπου εγγράφεται στο Conservatoire και σπουδάζει με τον Ολιβιέ Μεσιάν, για σύντομο χρονικό διάστημα, μουσική ανάλυση, καθώς επίσης και διεύθυνση ορχήστρας με τον Εζέν Μπιγκό. Συνθέτει μουσική για το μπαλέτο της Λουντμίλα Τσέρινα, το Κόβεντ Γκάρντεν, το Μπαλέτο της Στουτγάρδης και επίσης για τον κινηματογράφο. Το 1957 τού απονέμεται το πρώτο βραβείο του Φεστιβάλ της Μόσχας από τον Σοστακόβιτς για το έργο του Σουίτα No 1 για πιάνο και ορχήστρα. Συγχρόνως συνθέτει πολλά έργα συμφωνικής μουσικής και μουσικής δωματίου.
Το 1960 επιστρέφει στην Ελλάδα και τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους ηχογραφεί τον Επιτάφιο του Γιάννη Ρίτσου, ένα έργο που παντρεύει τη σύγχρονη λαϊκή μουσική με τη σύγχρονη ελληνική ποίηση. Θα ακολουθήσουν το «Άξιον Εστί» σε ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη και τα «Επιφάνεια», σε ποίηση Γιώργου Σεφέρη. Το 1963, μετά τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη, ιδρύεται η «Νεολαία Λαμπράκη», της οποίας εκλέγεται πρόεδρος, ενώ στις εκλογές του 1964 εκλέγεται βουλευτής της ΕΔΑ στην Β΄ Πειραιώς και την ίδια χρονιά αποκτά διεθνή αναγνώριση με τη σύνθεση της μουσικής για την ταινία «Αλέξης Ζορμπάς» του Μιχάλη Κακογιάννη.
Την 21η Απριλίου του 1967 περνάει στην παρανομία. Τον Μάιο του 1967 συμμετέχει μαζί με άλλα στελέχη της ΔΝΛ στην ίδρυση του ΠΑΜ και εκλέγεται πρόεδρός του. Συλλαμβάνεται τον Αύγουστο του 1967. Ακολουθεί η φυλάκισή του στην οδό Μπουμπουλίνας, η απομόνωση, οι φυλακές Αβέρωφ, η μεγάλη απεργία πείνας, το νοσοκομείο, η αποφυλάκιση και ο κατ’ οίκον περιορισμός, η εκτόπιση με την οικογένειά του στη Ζάτουνα Αρκαδίας, και τέλος το στρατόπεδο Ωρωπού. Πολλά από τα καινούργια έργα του καταφέρνει με διάφορους τρόπους να τα μεταβιβάσει στο εξωτερικό, όπου τραγουδιούνται από τη Μαρία Φαραντούρη και τη Μελίνα Μερκούρη. Στον Ωρωπό η κατάσταση της υγείας του επιδεινώνεται. Στο εξωτερικό ξεσηκώνεται θύελλα διαμαρτυριών. Τελικά, υπό την πίεση αυτή αποφυλακίζεται και ταξιδεύει στο Παρίσι τον Απρίλιο του 1970. Στο εξωτερικό απευθύνει νέο κάλεσμα για την πτώση της δικτατορίας και την επαναφορά της Δημοκρατίας στην Ελλάδα.
Το 1974 με την πτώση της Δικτατορίας γυρίζει στην Ελλάδα. Δίνει πολλές συναυλίες τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό μαζί με την Μαρία Φαραντούρη. Παράλληλα συμμετέχει στα κοινά είτε ως απλός πολίτης, είτε ως βουλευτής (τις περιόδους 1981-86 και 1989-92) είτε ως υπουργός Επικρατείας (1990-92), θέσεις από τις οποίες τελικά παραιτείται.
Στο λιτό αυτό σημείωμα για τον Μίκη ξεκινήσαμε με ένα δίστιχο του Ελύτη. Θα κλείσουμε πάλι με Ελύτη: «Όλα χάνονται. Του καθενός έρχεται η ώρα. Εγώ φεύγω. Εσείς να δούμε τώρα…» λέει κάπου ο ποιητής Θα μπορούσε να τους είχε ψιθυρίσει και ο ίδιος ο Μίκης λίγο την «αναχώρησή» του…
Λιάνα Μαλανδρενιώτη
Η ΕΠΟΧΗ, 5 Σεπτεμβρίου 2021
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου