Τετάρτη 31 Μαρτίου 2010

Ο Μάνος Ελευθερίου για τον Σταύρο Κουγιουμτζή



"Με τον Σταύρο Κουγιουμτζή γίναμε φιλαράκια το 1974. Με πήρε στο τηλέφωνο και έκτοτε κολλήσαμε. Κάναμε μαζί μια δεκαπενταριά τραγούδια, που τα περισσότερα τα ερμήνευσε έξοχα ο Γιώργος Νταλάρας. Η φιλία μας διατηρήθηκε μέχρι σήμερα ασκίαστη. Ήταν σεμνός, οπωσδήποτε, δύσκολος και δάσκαλος, και αναποφάσιστος για πολλά. Τρομαγμένος όμως από την αθλιότητα των ανθρώπων. Ευαίσθητος πολίτης αυτής της χώρας. Ήξερε να θαυμάζει, και όποιον θαύμαζε κάποιον, το διαλαλούσε. Ήξερε όμως και να θυμώνει. Και όταν θύμωνε, και στεναχωριόταν συχνά με όσα τον πλήγωναν, πάλι το διαλαλούσε. Απομονώθηκε, με ό,τι τραυματικές επιπτώσεις μπορεί να έχει μια τέτοια επιλογή. Το ότι διάλεξε να επιστρέψει στα άγια χώματα της προσφυγιάς, της Θεσαλλονίκης, σημαίνει πολλά. Του έδωσε όμως την ευκαιρία να ασχοληθεί με την πεζογραφία, με έξοχα διηγήματα. Είναι τραγικό σε αυτόν τον τόπο αυτό που συμβαίνει: να πρέπει να πεθάνει κάποιος, για να αποδείξει ότι αφενός ζούσε, και ότι αφετέρου όσο ζούσε, έκανε θαυμαστά έργα. Ο ίδιος εισέπραξε τα ψίχουλα που έπεσαν από το τραπέζι του, από τα συμπόσια που ο ίδιος πρόσφερε απλόχερα. Είναι παρήγορο ότι η νεότερη γενιά, ζαλισμένη και ζεματισμένη από ό,τι και με όσα συμβαίνουν γύρω μας, ακούει το έργο του με κατάνυξη. Και αυτό είναι όχι μόνο η προσωπική του καταξίωση, αλλά και ο θρίαμβος του ελληνικού καλού τραγουδιού. Σταύρο, σ’ ευχαριστούμε".
Μάνος Ελευθερίου

Σάββατο 27 Μαρτίου 2010

Συνέντευξη της Ελένης Κοκκίδου στον Σωτήρη Κακίση





Ελένη Κοκκίδου:

«Πρέπει να είσαι, να μη μιμείσαι»…


Συνέντευξη στον Σωτήρη Κακίση


Η σιωπή της ...προς απάντησή μας. Δυσκολεύτηκα πολύ να την πείσω, επιτέλους, να μου μιλήσει, κι ας την ξέρω αρκετά καλά όλα αυτά τα χρόνια. Μπορεί να 'χει και δίκιο. Μπορεί να φτάνει η δουλειά της για να μας πει, μπορεί να μη χρειάζονται καθόλου τα επιπλέον. Γιατί η Ελένη Κοκκίδου, είτε με Παπαβασιλείου και Βογιατζή στο θέατρο, είτε με Τσεμπερόπουλο στο σινεμά, είτε με Κοκκινόπουλο στην τηλεόραση, είτε ακόμα σαν κανονική τραγουδίστρια αντί ηθοποιός τόσες Δευτέρες ανεπανάληπτες, μια υποδειγματική πορεία ανάπτυξης ταλέντου και ήθους ακολουθεί, κερδίζοντας με το σπαθί της και τους πιο δύσκολους. Θεωρείται πια ιδιαίτερη στις ερμηνείες, λάμπει κάθε φορά μ' εκείνο το υπέροχο εσωτερικό φως, που τα πολλά φώτα των προβολέων και των προβολών προσπαθούν τα τελευταία χρόνια μανιασμένα να κρύψουν.






Να ξεκινήσουμε από την... «Πίσω πόρτα», δεσποινίς Κοκκίδου;

Να ξεκινήσουμε. Γιατί όχι;


Γιατί ώς τότε πιο πολύ ηθοποιός αναγνωρισμένη στο θέατρο, παίξατε στο έργο αυτό του Τσεμπερόπουλου το πρόσφατο, έναν ρόλο εξαιρετικά τολμηρό, χωρίς να σοκάρετε καθόλου. Πώς το καταφέρατε αυτό;

Μα δεν ήταν τολμηρός ο ρόλος αυτός!


Δεν ήταν; Μια γυμνή γυναίκα σ' έναν οίκο ανοχής μ' έναν νεαρό, να τον ταΐζετε και ντομάτες γεμιστές σχεδόν ταυτόχρονα; Εσείς πώς το καταλαβαίνετε;

Ποια είναι η ερώτησή σας ακριβώς;


Ωραία... Σε μια εποχή όπου το μυαλό δίνει και παίρνει, πώς μπορεί να το ξεπερνάει κανείς και να πηγαίνει κατ' ευθείαν στο σώμα, στα σώματα;

Μα αυτό είναι προϋπόθεση για έναν ηθοποιό. Γιατί όταν βάζεις μπροστά ασπίδα το μυαλό σου, είναι σαν να μην τα νιώθεις, είναι σαν να τα μιμείσαι μόνο τα πράγματα. Πρέπει να είσαι, να μη μιμείσαι. Και για να γίνεις, πρέπει να προσπαθείς, να τ' αφήνεις το μυαλό σου όσο γίνεται πιο πίσω.

Στην άκρη;

Ναι. Να τολμάς να μπαίνεις στο κενό. Αυτό είναι το ζητούμενο. Οπότε, η έννοια του τολμηρού θα είναι πάντα σχετική. Και τολμηρό μπορεί να φαίνεται κάτι μόνο για ένα τρίτο μάτι. Μια εικόνα, ας πούμε. Αλλά από τη στιγμή που εσύ έχεις μπει στη διαδικασία να υπάρξεις σαν κάποιος άλλος, κάθε πτυχή της ζωής αυτού του άλλου εσένα σου μοιάζει φυσιολογική. Βέβαια, τόλμη, ούτως ή άλλως, υπάρχει σ' όλη αυτή την ιστορία.

Στην ιστορία της ηθοποιίας...

Αρκεί οτιδήποτε κάνεις, ή σου ζητείται να κάνεις, να είναι συμβατό με την ουσία του εκάστοτε ρόλου σου.

Δηλαδή;

Δηλαδή, μπορεί να σου ζητήσουν να παίξεις κάτι γυμνός κι αυτό να μην το χρειάζεται ο ρόλος καθόλου. Να περισσεύει. Όταν, όμως, όπως στην ταινία του Τσεμπερόπουλου, παίζεις, εγώ παίζω μια γυναίκα ελευθερίων ηθών και βρίσκομαι στον χώρο μου, δεν μπορώ παρά να κυκλοφορώ τουλάχιστον ημίγυμνη. Δεν θα μπορούσα να κυκλοφορώ...


Με φράκο! Αν και γίνονται πολλά σ' αυτούς τους χώρους, λέγεται, δεν σε ταΐζουν μόνο ντομάτες γεμιστές!

Εκείνο πάντως που λειτούργησε για μένα εκεί πέρα, ήταν ακριβώς η παρουσία τού εν λόγω χώρου. Ο οποίος δεν ήταν σκηνικό, ήταν ο πραγματικός χώρος ενός πραγματικού οίκου ανοχής. Κι εγώ αφέθηκα να απορροφηθώ από το δωμάτιο, από τα δωμάτια αυτά, να βαδίσω πάνω στα βήματα ακριβώς της γυναίκας που ζει εκεί, που ζούσε συνέχεια εκεί πέρα, πριν και μετά τα δικά μας γυρίσματα. Ο χώρος σού υποβάλλει σ' αυτές τις περιπτώσεις σχεδόν τα πάντα, τις κινήσεις, τον τρόπο, συχνά και τα λόγια πώς θα τα πεις.



(Φωτογραφία: Σωτήρης Κακίσης)



Ας πούμε, άρα, για την πρωταρχική τόλμη του ηθοποιού: οι απλοί άνθρωποι αναρωτιόμαστε: «Πώς γίνεται, βρε παιδί μου; Πώς μπορούν κι ανεβαίνουν εκεί πάνω οι ηθοποιοί και κάνουν όσα κάνουν; Δεν ...ντρέπονται;».

Μα η ανάγκη η δική μας να ξεφύγουμε από τη μονοδιάστατη πραγματικότητα μιας ζωής, αυτό ακριβώς μας κάνει: μας βοηθάει να ξεπερνάμε ντροπές κι αναστολές, όπως τις αντιλαμβάνονται οι άλλοι άνθρωποι. Ο ηθοποιός τον στόχο αυτόν τον έχει εξαρχής : θέλει να βγει από τη ζωή του και να υπάρξει αλλού, με τελείως άλλα δεδομένα. Εκεί όπου χώρος και χρόνος λειτουργούν διαφορετικά τελείως.

Χάνονται ή τονίζουν τόσο τη δύναμή τους, όσο κάθε φορά ένα έργο απαιτεί;

Υπάρχει συνήθως μια συμπύκνωση χρόνου και χώρων στο θέατρο ή στο σινεμά. Περνάς μια ολόκληρη ζωή μέσα σε δύο ώρες. Όχι μόνο συμπυκνώνεται ο χρόνος έτσι, αλλά είναι και σαν να σταματάει την κανονική του ροή εκείνη την ώρα. Ο ηθοποιός πάνω στη σκηνή δεν έχει καμία αίσθηση του άλλου χρόνου. Από τη στιγμή που αρχίζει η παράσταση ώς το τέλος της, εσύ περνάς και χρόνια ολόκληρα μέσα σου. Μέσα σε δύο ώρες. Δεν είναι πολύ μεγάλη ηδονή αυτή;

Θα σας γελάσω. Οι παρουσίες μου στο γυαλί ή στην οθόνη μετριούνται στα δάχτυλα των δύο μου χεριών...

Είναι τεράστια ηδονή να μπορείς να δραπετεύεις από τον ορισμένο, από την πραγματική σου ζωή, χωρόχρονο. Ταυτόχρονα, όμως, αν και φεύγεις από την πραγματικότητα της καθημερινότητάς σου, αποκτά η ζωή σου τελείως συγκεκριμένες συντεταγμένες. Στη ζωή απλώς ζεις. Και δεν έχεις συνέχεια συναίσθηση πως διανύεις μια πορεία συγκεκριμένη μέσα στον χρόνο. Στο υποδεικνύει συνήθως αυτό η ώρα στο ρολόι σου ή το ημερολόγιο.


Ή μερικές ...άσπρες τρίχες στους κροτάφους, όπως θα 'λεγαν οι παλιοί.

Ας πούμε. Στη σκηνή, όμως, μέσα από την πειθαρχία που απαιτείται, καθετί ορίζεται. Καθετί έχει σημασία συγκεκριμένη για τα πριν και τα μετά. Εγώ, π.χ., στη ζωή μου την κανονική είμαι μάλλον σκόρπια. Δεν έχω διαρκώς συνείδηση της σημασίας των γεγονότων, του πού βρίσκομαι κάθε στιγμή ακριβώς, του τι μου συμβαίνει και γιατί τώρα. Είπαμε: ζω. Απλώς, ζω.


Αυτό σας έλειπε των ηθοποιών ! Να μη ζείτε...

Στο θέατρο πάντως, στο σινεμά, πρέπει να χάσεις οποιαδήποτε άλλη συνείδηση, για ν' αποκτήσεις την απαιτούμενη για τον κάθε ρόλο συνείδηση.

Αυτό τώρα είναι κάτι που ένας ηθοποιός το ξέρει εξαρχής ή πρέπει να περάσει καιρός για να το αντιληφθεί πλήρως;

Κατ' αρχήν, αυτό είναι κάτι που σου συμβαίνει. Ύστερα, έπειτα από κάποιον καιρό, έπειτα από δουλειά πολλή, αν θέλετε, γίνεται πιο καθαρό. Για μένα προσωπικά η σκηνή είναι μια απελευθέρωση. Εκεί, η ζωή μου ορίζεται. Εκεί, παίρνει διαστάσεις ενδιαφέρουσες επιπλέον.


Λέγεται, όμως, πως καλός ηθοποιός γίνεσαι μόνο αν έχεις και το ανάλογο αντίκρισμα ζωής. Πως σ' αυτό υπερείχαν οι γενιές των παλιότερων Ελλήνων ηθοποιών. Είχαν ζωές που είχαν δει πολλά και ξέρανε.

Και σήμερα υπάρχουν ηθοποιοί που λειτουργούν έτσι. Αυτό όμως δεν συμβαίνει, δεν μπορεί να συμβαίνει με όλους. Υπάρχουν και ηθοποιοί που δεν ενδιαφέρονται να αναπαράγουν τη δική τους τη ζωή. Που βρίσκονται όπου βρίσκονται για τελείως άλλους λόγους.







Ποιοι είναι αυτοί; Οι κακοί ηθοποιοί;

Όχι. Εγώ δεν χωρίζω τους ηθοποιούς σε καλούς και κακούς. Απλώς, πιστεύω πως ο καθένας βρίσκεται όπου βρίσκεται για διαφορετικούς λόγους. Προσωπικά, βρίσκομαι στον χώρο για να ανακαλύψω, όχι για να αναπαράγω τη δική μου ζωή.


Για να βρείτε τον εαυτό σας;

Όπως το λέτε τώρα, μοιάζει πολύ μελό. Αλλά μέσα στο ανακαλύπτω υπάρχουν και διαδικασίες ολόκληρες, δουλειά, στόχος, βάσανα. Από την άλλη, υπάρχουν και ηθοποιοί που αρκούνται να αναπαράγουν την εικόνα που έχουν για τον εαυτό τους.


Οι λεγόμενοι σταρ;

Δεν ξέρω. Μπορεί ναι, μπορεί και όχι. Εγώ πάντως είμαι από τους ηθοποιούς που δεν αναπαράγουν τίποτα. Εγώ δεν αναπαράγω τίποτα. Και δεν έχω βρεθεί στο θέατρο για κανέναν τέτοιον λόγο.


Αλλά μάλλον ...κατόπιν εορτής τα σκέφτεστε τώρα όλ' αυτά;

Ναι. Κατόπιν εορτής. Δεν διαφωνώ.


Γιατί, π.χ., δεν γίνατε πρωτίστως τραγουδίστρια, μια και η φωνή σας καθόλου ευκαταφρόνητη δεν είναι; Οι θαμώνες της «Φαίδρας» όλα αυτά τα χρόνια αυτό μάθανε καλά...

Τι να σας πω; Εγώ βρέθηκα εκεί, εδώ. Δεν το επέλεξα ακριβώς. Από εσωτερική μου ανάγκη προχώρησα στη ζωή μου έτσι. Επειδή περνούσα καλύτερα πάνω στη σκηνή από οπουδήποτε αλλού.


Αυτή είναι η πιο ταπεινή απάντηση που μπορεί να δώσει άνθρωπος επί του θεάματος, νομίζω. Συνήθως ακούμε για οράματα και ...οπτασίες!

Δεν ξέρω πόσο ταπεινή είναι η απάντησή μου, αλλά αυτή είναι. Κι αυτή είναι η αλήθεια: βρέθηκα εκεί. Τελεία.


Επιμένω εγώ για το τραγούδι. Γιατί όχι στο πάλκο;

Ίσως γιατί δεν είχα τόσο καλλιεργήσει τη σχέση μου με τη φωνή μου. Με την έκφρασή μου διά μέσου του τραγουδιού. Την καλλιέργησα πολύ αργότερα, μέσα από το θέατρο. Εγώ πια τραγουδάω ως ηθοποιός. Αντιμετωπίζω το τραγούδι σαν ένα θεατρικό κείμενο το οποίο είτε υπονομεύω, είτε συμπλέω μαζί του, είτε το υποστηρίζω όσο γίνεται πιο πολύ.


Τη μουσική;

Τη μουσική όλη ; Δεν ξέρω. Από τον στίχο συνήθως ξεκινάω εγώ. Η μουσική ούτως ή άλλως με συγκινεί, με συνεπαίρνει. Δεν την σκέφτομαι καθόλου κριτικά.


Σήμερα υπάρχει και το φαινόμενο άρρυθμων ηθοποιών, φάλτσων, με ελάχιστη σχέση με τη μουσική.

Δεν νομίζω. Εδώ θα διαφωνήσουμε. Η καινούργια γενιά ηθοποιών έχει απίστευτες ικανότητες φωνητικές και κινησιολογικές, που η δική μου γενιά καθόλου δεν τις είχε. Τα νέα παιδιά δεν πιάνονται!


Οι γενιές όμως οι πιο παλιές, από επιθεώρηση και οπερέτες, και τι δεν μπορούσαν να κάνουν... Γίνεται ηθοποιός χωρίς ρυθμό; Κωμικός οπωσδήποτε δεν γίνεται.

Όχι, δεν γίνεται ηθοποιός χωρίς ρυθμό. Αλλά ο ρυθμός μπορεί να υπάρχει μέσα σου χωρίς εσύ να το ξέρεις καν. Να τον εμπεριέχεις τον ρυθμό χωρίς να μπορείς να το συνειδητοποιήσεις. Χωρίς να 'χεις ποτέ τραγουδήσει. Αλλά θέατρο χωρίς ρυθμό, όντως, δεν γίνεται. Τέχνη χωρίς ρυθμό δεν μπορεί να γίνει. Ούτε ζωγραφική, ούτε γλυπτική, ούτε τίποτα.


Εσωτερικό ρυθμό κι εγώ μπορεί να έχω, αλλά ...απέξω μου έχω πετύχει μια νότα, το 1982, αν θυμάμαι καλά!

Μα ο εσωτερικός ρυθμός είναι αυτός που αποκαλύπτεται και μέσω μιας νότας μόνο…


Ευχαριστώ.

Να σας παινέψω ήθελα, δεν ήθελα να σας προσβάλω, Σωτήρη.




(Φωτογραφία: Σωτήρης Κακίσης)




Έτσι το εξέλαβα. Εσείς ως character actress, όπως θα 'λεγαν οι αμερικανοί, μοιάζετε σαν να ξαναναβαθμίζετε μια ιστορία που στον τόπο μας παραείναι παρεξηγημένη. Όπου όλοι νομίζουν πως αν δεν είσαι τουλάχιστον ...θιασάρχης, έχεις αποτύχει στην καριέρα σου.

Έχουν αλλάξει τα πράγματα και ως προς αυτό. Οι θίασοι των θιασαρχών και των σταρ πρωταγωνιστών έχουν κατά πολύ περιοριστεί πια, βλέπω εγώ, και οι περισσότερες δουλειές στο θέατρο είναι σήμερα συλλογικές. Δεν είναι όπως παλιά.


Όπως σχεδόν πρόσφατα, όχι όπως παλιά. Αισιόδοξη σας ακούω.

Ναι. Προς το καλύτερο πάνε τα πράγματα. Το πρόβλημα μόνο είναι να μπορούμε όλοι να παίρνουμε πάνω μας την ευθύνη της παράστασης, του κομματιού που μας αναλογεί. Αυτός είναι ένας κίνδυνος στις ομαδικές δουλειές, όπου οι ευθύνες μοιράζονται. Όταν η κεντρική φιλοδοξία είναι διαμοιρασμένη, το αποτέλεσμα καμιά φορά κινδυνεύει να αφεθεί στην τύχη του. Όταν δεν παίρνει ένας πάνω του το όλο πράγμα και δεν βάζει κάποιος το κεφάλι του στον πάγκο του χασάπη, όταν δεν σε σπρώχνει κάποιος επιπλέον, ενεδρεύει η πιθανότητα να είναι οι περισσότεροι ευχαριστημένοι με λιγότερα. Να είμαστε ικανοποιημένοι με τους εαυτούς μας σχετικά εύκολα.


Καταλαβαίνω. Στις μέρες μας, με θέατρο, τηλεόραση, σινεμά ...επί σκηνής, ο ηθοποιός πρέπει να μπορεί να τα κάνει όλα ή φτάνει να είναι καλός στο ένα από τα τρία ίσως;

Δεν πρέπει. Τίποτα δεν "πρέπει". Τι επιθυμεί ο καθένας μας είναι, τι τραβάει η ψυχή του. Εμένα, π.χ., με ενδιαφέρει να υπάρχω σε πολλά πράγματα. Γιατί είμαι έτσι φτιαγμένη. Γιατί έχω μια πολυπλοκότητα ως άνθρωπος. Γι' αυτό κάνω και θέατρο και σινεμά, όταν μου δίνεται η ευκαιρία, γι' αυτό και τραγουδάω. Με την τηλεόραση ώς τώρα έχω τη μικρότερη σχέση…


Κι εκεί όμως, με τον Κοκκινόπουλο αποδώσατε εξαιρετικά...

Δεν πιέζομαι, αλλά είμαι ανοιχτή και σε όλα. Βέβαια, μπορεί κάποιος να κάνει πολλά πράγματα. Το κατά πόσο αντέχει ταυτόχρονα να είναι παντού, αυτό είναι μια άλλη ιστορία.


Δεν χωρίζονται οι ηθοποιοί σε ηθοποιούς του ενός ή του άλλου είδους;

Όχι πια. Πριν από είκοσι χρόνια ίσως να υπήρχε μια τέτοια κατάσταση, αλλά δεν νομίζω πως υπάρχει πια. Τώρα όλα είναι μπλεγμένα.


Παίζουν στο θέατρο όπως έχουν μάθει να παίζουν στην τηλεόραση;

Δεν ξέρω. Αλλά ένας ηθοποιός κινείται και εγώ νομίζω πως οφείλει να μπορεί να κινείται όσο πιο καλά γίνεται, σε κάθε μέσο. Να συμβαδίζουν οι κινήσεις του με τη ζωή. Που κι αυτή πια έχει κατά πολύ αλλάξει.


Κι έχει γίνει επίσης πολύπλοκη;

Ναι. Και ίσως γι' αυτό κι εμένα δεν μου φτάνει να είμαι μόνο σ' ένα πράγμα.


Το 'παμε αυτό. Γι' αυτό γίνατε εξαρχής ηθοποιός...

Εγώ θέλω μέσα απ' αυτήν τη δουλειά να μεγαλώνω...


Επιτυχώς;

Να πλαταίνω, να διευρύνομαι, πώς το λένε; Ν' ακολουθήσω ίσως αυτό που είχε πει ο Μάνος Χατζιδάκις κάποτε: πως οφείλουμε να προσπαθούμε πάντα να "πραγματώσουμε" τον εαυτό μας. Να ψάχνουμε διαρκώς για νέες εκφάνσεις των ψυχών, των αισθημάτων μας. Και αν η σχέση σου με τη ζωή και την τέχνη είναι ουσιαστική, δεν υπάρχει μεγαλύτερο πράγμα να περιμένεις, δεν υπάρχει άλλος τρόπος, νομίζω εγώ, να προχωράς, να υπάρχεις…


ΤΑ ΝέΑ, «ΠΡόΣΩΠΑ», ΣάΒΒΑΤΟ 1 ΔΕΚΕΜΒΡίΟΥ 2001.


(Ελένη Κοκκίδου - Σωτήρης Κακίσης)

Πέμπτη 25 Μαρτίου 2010

Ο Αντρέας Παγουλάτος για τη μουσική


«Απ’ όσο θυμάμαι τον εαυτό μου, από μικρό παιδί έγραφα ποιήματα και συνειδητά από την πρώτη κιόλας εφηβεία μου. Δεν μπορώ να πω με μεγάλη βεβαιότητα κάτω από ποιες συνθήκες πρωτάρχισα να το κάνω. Εντοπίζω μονάχα μια γενική φαντασιακή ατμόσφαιρα που προσπαθούσα να αρθρώσω και να εκφράσω με λέξεις. Διάβαζα επίσης ποίηση, λογοτεχνία και ιστορία από πολύ νωρίς, στα ελληνικά και λίγο αργότερα στα γαλλικά. Παρόλο, όμως, που γνώρισα μεγάλους ποιητές, δέχτηκα κυρίως επιδράσεις από τη σύγχρονη μουσική, που άκουγα με πάθος από πολύ μικρός χάρη στο Τρίτο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας στην αρχή και με γοήτευε: Στραβίνσκι, Μπάρτοκ, Σχολή της Βιέννης και ιδίως Βαρέζ και αργότερα Μεσσιάν, Νόνο, Μπέριο, Ξενάκη, Χρήστου. Αυτές οι επιρροές - μαζί με τη ρεμπέτικη, λαϊκή, ελληνική αλλά και τη βραζιλιάνικη και την αφρικανική μουσική - έπαιξαν για μένα ένα σημαντικό ρόλο…».
(Νάνος Βαλαωρίτης-Αντρέας Παγουλάτος, ‘Ένας διπλός διάλογος’, «Ουτοπία», τ. 30, Μάιος-Ιούνιος 1998)


«Εδώ δούλεψα στο ραδιόφωνο παρουσιάζοντας τη βραζιλιάνικη μουσική και την ποίηση. Η βραζιλιάνικη μουσική έχει μεγάλη παράδοση με πολύ πλούτο, με μεγάλους τραγουδοποιούς και συνθέτες. Ήταν μια εκπομπή που ξάφνιασε γιατί εδώ δεν είχαν ξεκαθαρισμένα στο μυαλό τους οι ακροατές ότι είναι κάτι το ξεχωριστό. Τη συνδυάζανε μόνο με το λάτιν. Είχα δουλέψει για αυτό πολύ και στο Παρίσι, είχα αρχίσει να μεταφράζω μεγάλους Βραζιλιάνους ποιητές. Ήμουν ο πρώτος που μετέφρασα τα Ετερώνυμα του Πεσόα…»
(Συνέντευξη στον Θανάση Συλιβό, «Μετρονόμος», τ. 33, Απρίλιος - Ιούνιος 2009)

Στο διάβολο αδικητές


[Τεχνικοί λόγοι δεν επιτρέπουν την ακριβή αναπραγωγή των διαστημάτων ανάμεσα στους στίχους,
κομβικό στοιχείο της ποιητικής του Παγουλάτου]




«Πέραμα» (απόσπασμα)


του Ανδρέα Παγουλάτου


φωνές
χιλιάδες φωνές:
γαμώ το κέρατό σας
δοσίλογοι σπιούνοι τζάκια εξουσίας
τοπία ολέθρου κι οι βόμβες να πουλιούνται
για να πέφτουν να φέρνουν ίδιο σ’ όλους θάνατο
κι αυτοί που δεν λογίζονται ν’ αντισταθούν κι οι άλλοι
με το δισάκι και
οι άρρωστες ψυχές
κάτω από
το μαστίγιο
αλυχτούν
σαν τα σκυλιά
δαγκώνουν
τις σάρκες τους
στο διάβολο αδικητές
διψάτε για αίμα βρυκόλακες
εμποδίζετε μ’ όλα τα μέσα το πέρασμα
μια διάφανη ώρα όταν ο χρόνος ξαπλώνεται
στον ξάστερο ουρανό και μ’ ένα άλμα του
λαμπρύνει
την αυγή
φωνές και πάλι
φωνές: αυγή αυγούλα
ευωδιά από εφηβικά φιλιά
που ανακαλύπτουν ποτάμια λεύτερα ζώα
και μια άμετρη κραυγή φλόγα από βουνό σ’ άλλο
βουνό προάγγελος μιας μέρας που δίκαια ανταμείβει που δίνεται
στον κόσμο
μ’ ακράτητη
ηδονή
(…)

Δευτέρα 22 Μαρτίου 2010

Αντρέας Παγουλάτος, 1948 - 2010



Έφυγε σήμερα το πρωί ο ποιητής Αντρέας Παγουλάτος, μία εξέχουσα μορφή των ελληνικών γραμμάτων. Εκτός από την πρωτοποριακή ποιητική του γραφή, ο Παγουλάτος διακρίθηκε και για τη δοκιμιακή του γραφή, ως θεωρητικός κινηματογράφου και λογοτεχνίας, καθώς και ως μεταφραστής. Τα κείμενά του διαπερνά ένα λεπτό αισθητικό κριτήριο, συνδυασμένο πάντα με το αίτημα της κοινωνικής χειραφέτησης. Ψάξτε τα, διαβάστε τα, διαδώστε τα. Το «Πέραμα» του Παγουλάτου δεν μπορεί να λείπει από καμιά βιβλιοθήκη. Εξάλλου, κανένας ποιητής δεν πέθανε ποτέ, εφόσον οι επόμενοι συνέχισαν να βουτάνε στα βαθιά της σκέψης και της πράξης του. Ο Παγουλάτος υπήρξε εκδότης του περιοδικού «Νέα Συντέλεια» καθώς και μόνιμος συνεργάτης του περιοδικού «Ουτοπία», βασικού στυλοβάτη της αριστερής ριζοσπαστικής σκέψης στη χώρα μας. Πάνω απ’ όλα, ο Παγουλάτος υπήρξε ένας μόνιμα νέος στην καρδιά και στο μυαλό, πρότυπο ασυμβίβαστου ποιητή και διανοητή, πηγή συνεχούς δημιουργίας που με την προσωπική του πορεία φώτισε λίγο περισσότερο την ομορφιά της τέχνης και το αίτημα ενός καλύτερου κόσμου. Στους οικείους του, καθώς και στο πνευματικό του παιδί Αντώνη Μποσκοΐτη, και τον στενό του συνεργάτη Ευτύχη Μπιτσάκη, τα πιο ειλικρινή συλλυπητήρια. ηρ.οικ.
ΥΓ: «Κύριε Παγουλάτο και κύριε Παγουλάτο… Αντρέα να με λες». Καλό ταξίδι, Αντρέα.
Η κηδεία του Αντρέα Παγουλάτου θα τελεστεί την Τετάρτη 24 Μαρτίου στις 15.00 στο Νεκροταφείο Περιστερίου (Αγ. Βασίλειος).

Πέμπτη 18 Μαρτίου 2010

Το τεύχος 169 του Διφώνου στα περίπτερα






Ένα από τα καλύτερα τεύχη της νέας περιόδου του Διφώνου, το τ. 169 απευθύνεται σε αναγνώστες με μουσικό αλλά και πολιτικό κριτήριο.

Ο Γιώργος Φλωράκης γράφει ένα αναλυτικότατο άρθρογια το El Sistema, τις δομές μουσικής εκπαίδευσης της Βενεζουέλας που δίνουν πρόσβαση στη μουσική δημιουργία σε χιλιάδες νέων. Και ο Μιχάλης Παπαμακάριος κάνει μια αναδρομή στις μουσικές της Κούβας, αυτού του πολυσύνθετου και τόσο ενδιαφέροντος γεωγραφικού και ιστορικού χώρου. Και ο Γιάννης Πετρίδης αναζητά το νόημα των Πρώτων Γιορτών των Ανωγείων που διοργάνωσε ο Χατζιδάκις το 1979. Τρία άρθρα που δεν γίνεται να λείπουν από τη βιβλιοθήκη κανενός μουσικόφιλου. Άρθρα απαιτητικά, όπως πρέπει να είναι η ύλη ενός περιοδικού που σέβεται τον αναγνώστη του. Και βέβαια, μην ξεχνάμε το αφιέρωμα της Λιάνας Μαλανδρενιώτη στους "δικούς μας κλασικούς", που αυτή τη φορά εστιάζει στον Δημήτρη Μητρόπουλο. Στο τεύχος, που για μερικές μόνο μέρες ακόμα θα βρείτε στα περίπτερα, θα βρείτε και τη συνέντευξη που μου παραχώρησε η Cristina Branco. Γοητευτική παρουσία, εκπληκτική φωνή, και ένας μεστός και συνάμα ονειρικός λόγος. Ζήτω το φάντο!






Όσο για τα cd, ας μιλήσουν τα εξώφυλλα. Όταν βλέπεις και ακούς δύο μεγάλες αγάπες, την Κούβα και τους Κατσιμιχαίους, στο πιάτο σου, τι νόημα έχουν οι περιγραφές και οι λέξεις; ηρ.οικ.



Τετάρτη 17 Μαρτίου 2010

ΑΠΩΛΕΙΕΣ ΣΤΗ ΜΠΛΟΓΚΟΣΦΑΙΡΑ

http://arcofgreekmusic.blogspot.com/

Εδώ κάτι πάει κι έρχεται, εφόσον ναι μεν σταμάτησε να εκπέμπει η αγαπημένη «Μουσική Κιβωτός» αλλά τουλάχιστον συνεχίζει ο διαχειριστής της σε άλλο μπλογκ, στα «Διαμάντια στα Σκουπίδια». Καλοτάξιδο.

-----

http://toaromatoutragoudiou.blogspot.com

Εδώ όμως, η κατάσταση δεν χωνεύεται με τίποτα. Με τίποτα! Με τί-πο-τα.

Τρίτη 16 Μαρτίου 2010

Απόψε το αφιέρωμα στη Στέλλα Βλαχογιάννη




Τρίτη, 16 Μαρτίου 2010, 20:00
IANOS, Σταδίου 24, Αθήνα
ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟ «ΙΑΤΡΕΙΟΝ ΑΣΜΑΤΩΝ» - ΣΤΕΛΛΑ ΒΛΑΧΟΓΙΑΝΝΗ

Η δημοσιογράφος και ποιήτρια Στέλλα Βλαχογιάννη γίνεται «ιατρός» και συνδιαλέγεται με τραγούδια και αισθήματα εξορισμένα.

Θα μιλήσουν οι: Γιώργος Μητρόπουλος (ραδιοφωνικός παραγωγός), Γρηγόρης Παπαδογιάννης (δημοσιογράφος-συγγραφέας, εκδότης περιοδικού «Fortezza»), Γεράσιμος Ευαγγελάτος (στιχουργός).

Αποσπάσματα από το βιβλίο «ΙΑΤΡΕΙΟΝ ΑΣΜΑΤΩΝ» (Μικρή Άρκτος) θα διαβάσουν οι ηθοποιοί Γιάννης Ροζάκης και Σοφία Καραγιάννη.

Τραγούδια θα ερμηνεύσουν οι: Αλέξανδρος Εμμανουηλίδης, Νατάσσα Μποφίλιου, Δανάη Παναγιωτοπούλου, Μαρία Παπαγεωργίου, Μαρία Σουλτάτου. Στο πιάνο ο Θέμης Καραμουρατίδης.

Οργάνωση εκδήλωσης: «Ποιείν», www.poiein.gr
Είσοδος ελεύθερη
-----
Τη συνέντευξη της Στέλλας Βλαχογιάννη στον Σπύρο Αραβανή θα τη βρείτε ΕΔΩ
Το blog της Στέλλας Βλαχογιάννη θα το βρείτε ΕΔΩ

Κυριακή 14 Μαρτίου 2010

Η Βασιλική Καρακώστα στο Koo-Koo




Η ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΚΑΡΑΚΩΣΤΑ ΤΙΣ ΔΕΥΤΕΡΕΣ ΣΤΟ «ΚΟΟ-ΚΟΟ»

«Η ΚΟΥΡΕΛΟΥ»

Μια κουρελού πλεγμένη με τα υφάδια των συγκινήσεων που φωτίζουν τα διαφορετικά πρόσωπα του καθενός μας ξεδιπλώνεται στο ΚΟΟ-ΚΟΟ. Η γνωστή "Σβούρα" του Πορτοκάλογλου,που μας ταξίδεψε με την «Αστροπαλιά» και τη «Σιωπή» της... είναι μόνο η αρχή.«Εντεχνα», ελαφρά, ρεμπέτικα, λαϊκά, δημοτικά, ποντιακά, θρακιώτικα, ηπειρώτικα, κρητικά ή τυνησιακά ακούσματα,τραγούδια με διαφορετικούς προορισμούς γίνονται προσάναμμα για τη γιορτή, τη μέθεξη που δημιουργούν ερμηνεία και ενορχηστρώσεις με άποψη όταν οι κόσμοι ενώνονται σαν μια πολύχρωμη κουρελού. Η Βασιλική Καρακώστα τα ξανασυστήνει χωρίς προκαταλήψεις και απογυμνώνοντάς τα ως τον πυρήνα τους, τα μεταμορφώνει σε πρώτη ύλη για το σύγχρονο πανηγύρι, το ροκ του μέλλοντός μας.

Συνεργοί της οι: Νίκος Μέρμηγκας (νυκτά έγχορδα), Κλέων Αντωνίου (κιθάρες), Μιχάλης Καλκάνης (κοντραμπάσο), Κώστας Μερετάκης (κρουστά), Αντώνης Ανδρέου (τρομπόνι), Νίκος Ράλλης (τρομπέτα)

ΚΟΟ-ΚΟΟ
Ιάκχου 17,Γκάζι
Τηλ: 210 3450930
Έναρξη: 22.30
Είσοδος με ποτό: 12 ευρώ

Παρουσίαση του νέου δίσκου του Λεωνίδα Μαριδάκη




Το περιοδικό και οι εκδόσεις ΜΕΤΡΟΝΟΜΟΣ μας προσκαλούν στην παρουσίαση του νέου άλμπουμ του Λεωνίδα Μαριδάκη "Σε βάθος δρόμου", στη μουσική σκηνή Αυλαία (Αγ. Όρους 15 & Κωνσταντινουπόλεως 115 - Βοτανικός), την Τετάρτη 17 Μαρτίου και ώρα 21.00. Θα μιλήσουν η Μαριάνθη Πελεβάνη (διευθύντρια του περιοδικού ΔΙΦΩΝΟ) και ο Παναγιώτης Ορφανίδης (δημοσιογράφος, Δίκτυο 91,5 - Χανιά). Το άλμπουμ θα παρουσιαστεί ζωντανά με τη συμμετοχή της Μάρθας Φριντζήλα, της Πέννυς Μπαλτατζή και άλλων καλλιτεχνών.

Σάββατο 13 Μαρτίου 2010

Αν είσαι η μεγάλη αγάπη





Το χειρότερο που επέφερε το σκυλάδικο στο ελληνικό τραγούδι από τα μέσα του ’80 και δώθε δεν ήταν η κακογουστιά ενός Λευτέρη Πανταζή και μιας Άντζελας Δημητρίου, αλλά το τι γέννησε ως αντίδραση στο υπόλοιπο, το υγιές κομμάτι της μουσικής μας σκηνής: την μετά μανίας αποστασιοποίηση από το λαϊκό ήχο, από οτιδήποτε παρέπεμπε έστω και ως υποψία στην «άλλη όχθη». Έτσι, εκεί που το έντεχνο ήταν βασικά ένα κλαδί από το όλο χυμούς δέντρο του λαϊκού, κατέληξε να είναι ένα ξεχωριστό δάσος, μίλια μακριά από το δέντρο που το γέννησε. Έτσι, όχι μόνο φτώχυνε το «έντεχνο» (με το να μη γεννιούνται, π.χ. πλέον λαϊκά ακροάματα πρώτης γραμμής όπως τα «Πικροσάββατα» του Θεοδωράκη ή το «Όταν ανθίζουν πασχαλιές» του Κουγιουμτζή), αλλά και εξαφανίστηκε το λαϊκό με ήθος και τέχνη - έστω κι αν έμειναν πίσω ένας ένας Νικολόπουλος, ένας Κορακάκης και ένας Βαγιόπουλος να το κρατάνε ζωντανό με νύχια και με δόντια.

Λοιπόν, αυτές τις μέρες ακούω non-stop την τραγουδάρα του Μάνθου Ζολώτα «Αν είσαι η μεγάλη αγάπη» με τη φωνή του Σπύρου Ζαχαριά. Και για τους φίλους του μπλογκ που ίσως πουν ότι «πάει, τα ’χει χάσει», όχι παίδες, το εννοώ. Τραγουδάρα με τα όλα της. Συγκίνηση με συνείδηση, ντέρτι με νόημα και ευγένεια. Τα διαμάντια πρέπει να τα ξεχωρίζουμε, ακόμα κι αν είναι χωμένα μέσα στη λάσπη! Για την ιστορία, ιδού και οι στίχοι αυτού του πραγματικά μεγάλου τραγουδιού, σπορά των αρχών του ’90, της «μεγάλης δεκαετίας του ’80» που κράτησε από το ‘78-‘79 μέχρι το ’91-’92, με τα καλά και τα στραβά της. ηρ.οικ.

ΥΓ: Ένα λαϊκό τραγούδι… ένα… δεν υπάρχει άνθρωπος να το γράψει σήμερα; Ως πότε θα τη βγάζουμε με ..."πριγκιπέσσες";
-----

Αν είσαι η μεγάλη αγάπη
Στίχοι-Μουσική: Μάνθος Ζολώτας
Ερμηνεία: Σπύρος Ζαχαριάς

Πάλι κατά τύχη βρέθηκες στο δρόμο μου απάνω
Βγήκες δήθεν για περπάτημα μου λες
Νιώθω πως ζητάς αγάπη μα δεν ξέρω τι να κάνω
Που έχω πάψει να πιστεύω στις καρδιές

Αν είσαι σαν τις άλλες αγάπες
Ούτε να σ' αγγίξω δεν αντέχω πια
Μα αν είσαι η μεγάλη αγάπη
Πες το και θ' ανοίξω πάλι την καρδιά

Δεν έχω περιθώρια για λάθη
Δε θέλω να γυρίσω στα παλιά
Μα αν είσαι η μεγάλη αγάπη
Πες το και θ' ανοίξω πάλι την καρδιά

Πάλι κατά τύχη βρέθηκες κι απόψε στο πλευρό μου
Πάλι μ' έκανες να σκέφτομαι τρελά
Μα μπορεί να βγήκε αληθινό εκείνο τ' όνειρό μου
Και να σε στέλνει της αγάπης η θεά



Παρασκευή 12 Μαρτίου 2010

Μια γιορτή για τον Μάνο




Οι εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ, το METROPOLIS και το Δεύτερο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας, σας προσκαλούν σε μια γιορτή αφιερωμένη στον μεγάλο δημιουργό

ΜΑΝΟ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ

την Παρασκευή, 12 Μαρτίου 2010, στις 8 το βράδυ,
στο METROPOLIS Live Stage
(Πανεπιστημίου 54 & Εμμανουήλ Μπενάκη, Αθήνα)
ΕΙΣΟΔΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗ

Ελάτε να γιορτάσουμε τα γενέθλια του αγαπημένου μας Μάνου και να του ευχηθούμε χρόνια πολλά μέσα από τα τραγούδια του.

Στον «αέρα» η παραγωγός Μαρίνα Λαχανά, μουσικοί, τραγουδιστές, ποιητές και άλλοι «συγγενείς» εκ τέχνης:
Γιώργος Ανδρέου, Θοδωρής Γκόνης, Κώστας Θωμαΐδης, Γιάννης Κοντός, Θανάσης Νιάρχος, Σταμάτης Κραουνάκης, Λαυρέντης Μαχαιρίτσας, Γιώργος Μεράντζας, Μίλτος Πασχαλίδης, Μπάμπης Στόκας, Γιάννης Χαρούλης κ.ά.

Η βραδιά θα μεταδοθεί από το Δεύτερο Πρόγραμμα Ελληνικής Ραδιοφωνίας.
Το πιάνο είναι μια προσφορά της εταιρείας NIKOTIAN.

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΑΝΟ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ
Ο Μάνος Ελευθερίου γεννήθηκε στην Ερμούπολη. Έχει εκδώσει τρία μυθιστορήματα, εννιά ποιητικές συλλογές, πέντε τόμους με πεζά, τρία λευκώματα και τέσσερις τόμους για το θέατρο στην Ερμούπολη τον 20ό αιώνα, 1901-1921, καθώς και την ανθολογία Ερμούπολη, Μια πόλη στη λογοτεχνία (ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ, 2004). Τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος 2005 για το μυθιστόρημά του Ο καιρός των χρυσανθέμων (ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ, 2004). Επίσης από τις εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ κυκλοφορούν το μυθιστόρημά του Η γυναίκα που πέθανε δύο φορές (2006), η συλλογή διηγημάτων "Η μελαγχολία της πατρίδας μετά τις ειδήσεις των οκτώ" (2007) και το μυθιστόρημα "Άνθρωπος στο πηγάδι" (2008).
Ως στιχουργός έχει στο ενεργητικό του περίπου 400 τραγούδια και συνεργάστηκε με όλους σχεδόν τους έλληνες συνθέτες (Μίκη Θεοδωράκη, Μάνο Χατζιδάκι, Δήμο Μούτση, Σταύρο Κουγιουμτζή, Γιάννη Μαρκόπουλο, Θάνο Μικρούτσικο, Γιάννη Σπανό, Χρήστο Νικολόπουλο, Ηλία Ανδριόπουλο κ.ά.).