Πέμπτη 30 Σεπτεμβρίου 2021

νήσων τέκνα - ouzo cowboys

 




Στίχοι - Μουσική: Πάρις Ξυνταριανός - Τσιροπινάς, Γιάννης Δάνος
Μουσική παραγωγή - Ενορχήστρωση: Ιωσήφ Πρίντεζης
Ακουστική κιθάρα: Μιχάλης Ατσάλης
Ηλ. κιθάρα: Πάνος Καλκανάς
Μπάσο: Γιάννης Μελέτιος
Ηχογράφηση - Sound design - Μίξη - Mastering: Nίκος Μιχαλοδημητράκης
Ηχογράφηση Πάρι από τον Σοφοκλή Κοσκινά στο studio της σχολής "Εν χορδαίς και οργάνοις"
Visual design: Πάρις Ξυνταριανός - Τσιροπινάς

Αντώνης Βάμβουκας: "Δηλητήριο"

 




O Αντώνης Βάμβουκας ξεκίνησε τη δημιουργική του πορεία από τις αρχές της δεκαετίας του '90 στην Κρήτη με το συγκρότημά του, Νυχτοβάτες. Το 1995 κυκλοφόρησε τον πρώτο του δίσκο με τίτλο "όνειρο στην ανεξάρτητη δισκογραφική εταιρία Ηχώ. Μετά το 2000 πειραματίστηκε με τον ηλεκτρονικό ήχο και με τη διοργάνωση μουσικών και εικαστικών events, ενώ το συγκρότημα υπήρξε φυτώριο για τη δημιουργία καλλιτεχνικών ομάδων.

Από το 2010, ο Αντώνης Βάμβουκας και οι Νυχτοβάτες αναδιαμορφώθηκαν, σε ένα ολιγομελές, ευέλικτο σχήμα, επιστρέφοντας σε ακουστικό set με δικά τους τραγούδια και διασκευές από το διεθνές και ελληνικό ρεπερτόριο.

Παράλληλα με τη διδασκαλία κιθάρας, πιάνου και φωνητικής, ο Αντώνης Βάμβουκας συνεργάστηκε με πολλά σχήματα, αρχικά στην Κρήτη και έπειτα στην Αθήνα. Έχει διακριθεί σε δύο μουσικούς διαγωνισμούς, τη “Μουσική Άμιλλα το 2011” (το CD κυκλοφορεί από την Antelma Music, και περιέχει το κομμάτι Μια Σιωπή) και στο “Panda Band Contest" το 2012. Πρόσφατα το τραγούδι του "Μια σιωπή", κυκλοφόρησε για τρίτη φορά, στο cd της Ertopen "Μαζί για τη νίκη". Τον Απρίλη του 2013 κυκλοφορεί το πρώτο του προσωπικό άλμπουμ με τραγούδια δικά του και των Νυχτοβατών με τίτλο "Μια Σιωπή" (ανεξάρτητη παραγωγή). Επίσης συμμετέχει στη συλλογή "Tο νέο ελληνικό τραγούδι", του Menta 88fm με το τραγούδι του "Απόψε κάνει κρύο" (Final touch the label).

Και το Δεκέμβρη του 2019 επιστρέφει στην Αθήνα, με το καινούριο του τραγούδι «Υπερπαραγωγή». Ένα τραγούδι που θα μας ταξιδέψει ευχάριστα στους ήχους της δεκαετίας του 80s. Όσο για τη συνέχεια ο Αντώνης Βάμβουκας κυκλοφόρησε τον νέο του δίσκο στις αρχές του 2020 με τίτλο «Παράδοση και Rock». Μία ιδιαίτερη δισκογραφική δουλειά όπου ο καλλιτέχνης διασκευάζει με τον δικό του όμορφο τρόπο τραγούδια παραδοσιακά και δημοτικά από όλη την Ελλάδα και την Κύπρο.


ΔΙΣΚΟΓΡΑΦΙΑ:
1995 - Το όνειρο (ΗΧΩ)
2013 - Μια σιωπή (NEK PRODUCTIONS)
2015- Απόψε κάνει κρύο (FINAL TOUCH THE LABEL)
2016 - Στην άκρη του ονείρου (Final touch the label)
2019 - Υπερπαραγωγή - (Kαθρέφτης ήχων αληθινών)
2019 - Τούτο το μήνα (NEK PRODUCTIONS)
2020 - Παράδοση και ροκ - (ERT SESSIONS LIVE ALBUM)

Βασίλης Γισδάκης - Δύο τραγούδια από τον κύκλο "Αλκίνοος"




Μουσική: Γιώργος Καγιαλίκος
Ποίηση: Γιάννης Ευθυμιάδης
Ερμηνεία: Βασίλης Γισδάκης
(Μετρονόμος 2021)

Δεν απαντάς, γιατί, γιατί δεν απαντάς;
Ως και τ' αμίλητα βουνά αντηχούν στις αστραπές.
Αφρίζει η θάλασσα μπρος στις ριπές του ανέμου.
Βρυχάται το θεριό απέναντι στη σφαίρα.
Εσύ απομένεις σιωπηλός σαν άγαλμα που πάγωσε μια κίνηση και μια κραυγή μετέωρη.
Αναρωτιέμαι, αν καταφέρω να σ΄ αγγίξω, αν σε πονέσω, αν σου τραβήξω τα μαλλιά.

(Μελοποιημένο απόσπασμα από τον ποιητικό μονόλογο "Αλκίνοος")
Πιάνο: Νεοκλής Νεοφυτίδης
Ηχοληψία - Μίξη - Mastering: Κώστας Παρίσσης, Studio Praxis
Κάμερα - Μοντάζ: Γιώργος Σπανός







Μουσική: Γιώργος Καγιαλίκος
Ποίηση: Γιάννης Ευθυμιάδης
Ερμηνεία: Βασίλης Γισδάκης
(Μετρονόμος 2021)

Με πόσους τρόπους να ενωθώ μαζί σου,
μοιάζεις πολύκλωνος ανθός,
κάθε κλαρί και μια ηδονή.
Το κάθε φίλημα μια συνουσία στιγμιαίας έξαψης,
ποιά σκοτοδίνη θα αστράψει στο σκοτάδι;
Κάθε ψηλάφισμα απ΄τα χείλη μου πάνω στο άγγιχτο σου σώμα
πετάει σπινθηρισμούς αιφνίδιους.

(Μελοποιημένο απόσπασμα απο τον ποιητικό μονόλογο "Αλκίνοος")
Πιάνο: Νεοκλής Νεοφυτίδης
Ηχοληψία - Μίξη - Mastering: Κώστας Παρίσσης, Studio Praxis
Κάμερα - Μοντάζ: Γιώργος Σπανός

Κυριακή 26 Σεπτεμβρίου 2021

Ο "Καπετάν Μιχάλης" του Δημήτρη Μαραμή έρχεται στο Ηρώδειο








Δελτίο τύπου

Μετά τη θριαμβευτική πορεία της στην Κρήτη, η πρωτότυπη σύγχρονη λαϊκή όπερα «Καπετάν Μιχάλης» του συνθέτη Δημήτρη Μαραμή, βασισμένη στο εμβληματικό μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη, έρχεται στο Ηρώδειο την Κυριακή 10 Οκτωβρίου.

Πρόκειται για την κορυφαία καλλιτεχνική πρόταση της Περιφέρειας Κρήτης για τον εορτασμό για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση, την οποία υποδέχθηκε με ενθουσιασμό το κοινό και στις τέσσερις πόλεις που παρουσιάστηκε - στα Χανιά, στο Ρέθυμνο, στο Ηράκλειο και στον Άγιο Νικόλαο - αποσπώντας διθυραμβικές κριτικές.

Το λιμπρέτο, το οποίο μαζί με τη μουσική σύνθεση υπογράφει ο Δημήτρης Μαραμής, στηρίζεται στο πρωτότυπο κείμενο του συγγραφέα, ενώ οι στίχοι των χορικών ανήκουν στον ποιητή Σωτήρη Τριβιζά. Τη σκηνοθεσία της λαϊκής όπερας υπογράφει η Έφη Θεοδώρου, Καλλιτεχνική Διευθύντρια του ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης.

Συμμετέχει η Συμφωνική Ορχήστρα Νέων Κρήτης Δήμου Ηρακλείου ΣΟΝΚΔΗ, υπό τη διεύθυνση του διακεκριμένου μαέστρου Μίλτου Λογιάδη.

Στη σύγχρονη λαϊκή όπερα «Καπετάν Μιχάλης», ο συνθέτης ταυτίζεται με το όραμα της Κρήτης, που είναι ο αγώνας του ανθρώπου για την ελευθερία.

Με αυτό το πρωτότυπο, οικουμενικό έργο που συνθέτει ο Δημήτρης Μαραμής στη φόρμα του μουσικού θεάτρου, επιδεικνύοντας βαθιά γνώση και σεβασμό στην κρητική γραμματεία, ιστορία και παράδοση, με την οποία καταπιάνεται χρόνια τώρα, έρχεται ν’ αναδείξει σημαντικές πτυχές του επικού μυθιστορήματος του Καζαντζάκη: το αιώνιο πάθος των Κρητικών για την ελευθερία, την αγωνία και το μαρτύριο του απαγορευμένου έρωτα, το πάλεμα της ψυχής του ανθρώπου για το δίκαιο, για την τιμή, για τους προγόνους, για την επανάσταση, για τη ζωή και τον θάνατο.

Το έργο αποτελεί ανάθεση της Περιφέρειας Κρήτης και παρουσιάζεται από το ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης σε συμπαραγωγή με την Artway-Τεχνότροπον.

Οι παραστάσεις πραγματοποιούνται σε συνεργασία με τους Δήμους Χανίων, Ρεθύμνου, Ηρακλείου και Αγίου Νικολάου.

Συντελεστές
Σύνθεση, Λιμπρέτο Δημήτρης Μαραμής
Στίχοι Σωτήρης Τριβιζάς

Σκηνοθεσία Έφη Θεοδώρου
Διεύθυνση ορχήστρας Μίλτος Λογιάδης

Σκηνικά Εύα Μανιδάκη
Κοστούμια Άση Δημητρολοπούλου
Κίνηση Ζωή Χατζηαντωνίου
Φωτισμοί Νίκος Βλασόπουλος
Μουσική διδασκαλία Μάτα Κατσούλη
Ήχος Δημήτρης Χατζάκης
Βοηθός σκηνοθέτη Γιώργος Παπαδάκης

Ερμηνεύουν
Καπετάν Μιχάλης Τάσος Αποστόλου
Καπετάν Πολυξίγκης Χάρης Ανδριανός
Νουρήμπεης/Κοσμάς Θοδωρής Βουτσικάκης
Εμινέ Fide Koksal
Ρηνιώ/Θοδωρής Χριστίνα Μαξούρη
Κατερίνα/Μαρία Αγγελική Τουμπανάκη
Μανούσακας/Γερο-Σήφακας Βασίλης Δημακόπουλος
Μπερτόδουλος/Γιάνναρος Νίκος Ζιάζιαρης
Εφεντίνα Καβαλίνα/Μουσταφά-Μπαμπάς/Καπετάν-Τριαλώνης Ιωάννης Κοντέλλης
Βεντούζος/Γερο-Δάσκαλος Χρήστος Ραμμόπουλος
Φουρόγατος/Σουλειμάνης/Γερο- Καμπανάρος Μαρίνος Ταρνανάς

Συμμετέχει η Συμφωνική Ορχήστρα Νέων Κρήτης Δήμου Ηρακλείου ΣΟΝΚΔΗ.
Ενορχηστρώσεις Δημήτρης Μαραμής / Θοδωρής Παπαδημητρίου

Σολίστ
Στέλιος Πετράκης | λύρα


Κριτικές παραστάσεων στην Κρήτη

Εφημ. "Πατρίς"
."Και πρώτη φορά ένιωσα… γελαστό και προσηνή τον Καπετάν Μιχάλη, τον άνθρωπο που δεν στοίχειωσε μόνο τα όνειρα του γιου του, αλλά την ίδια την αιματηρή ιστορία της Κρήτης που λες και το χρέος της ήταν η Επανάσταση! Δεν είναι εύκολα διαχειρίσιμα τα συναισθήματα όταν βρίσκεσαι στο κηποθέατρο του «Νίκου Καζαντζάκη» για να παρακολουθήσεις ένα εμβληματικό έργο του με μουσικές αναφορές στον τιτάνα Μάνο Χατζιδάκι και την παράσταση την ίδια αφιερωμένη στον τεράστιο Μίκη Θεοδωράκη! Η παράσταση του Δημήτρη Μαραμή «Καπετάν Μιχάλης» έδειξε ότι πραγματικά η Κρήτη παράγει πραγματικά ιστορία από αυτήν που μπορεί να… καταναλώσει, σε βάζει σε δρόμους δύσκολους..."

Εφημ. "Ρεθεμνιώτικα Νέα"
"... Χαιρόμαστε και μπορούμε να είμαστε υπερήφανοι που ο «Καπετάν Μιχάλης» ζει μια δεύτερη ζωή μέσα από τη μουσική του Δημήτρη Μαραμή και τη σπουδαία φωνή και σκηνική παρουσία του βαθύφωνου της Εθνικής Λυρικής Σκηνής Τάσου Αποστόλου...."

Εφημ. "Ανατολή"
Για μια ακόμα φορά το κρητικό κοινό, όρθιο στο τέλος της παράστασης, επιδοκίμασε ερμηνευτές και δημιουργούς, μ’ ένα θερμό, παρατεταμένο χειροκρότημα, υποδεχόμενο με ενθουσιασμό την παραγωγή της Περιφέρειας Κρήτης, των τεσσάρων Δήμων του νησιού και του ΔΗΠΕΘΕΚ.

Φωτογραφίες: Ikones Productions και Γιώργος Αναστασάκης

Πληροφορίες
Ωδείο Ηρώδου Αττικού
Κυριακή 10 Οκτωβρίου 2021, ώρα 21:00
Τιμές εισιτηρίων: 20 € - 25 € - 30 € - 40 € - 55 € - 65 € - 75 €

Νικόλας Λειβαδίτης (nL) & Ρίτα Αντωνοπούλου - Δύο κόσμοι




5 χρόνια μετά τη σύμπραξή τους στο τραγούδι "Έλα και πάμε", που αγαπήθηκε από τα ραδιόφωνα αλλά και το κοινό τους, ο Νικόλας Λειβαδίτης(nL) και η Ρίτα Αντωνοπούλου ανταμώνουν ξανά καλλιτεχνικά και μας παρουσιάζουν το τραγούδι "Δύο κόσμοι".

Πρόκειται για το τραγούδι που έγραψε ο τραγουδοποιός ως τραγούδι του πρώτου χορού του γάμου του, με τη σύντροφό του.

Οι Χειμερινοί Κολυμβητές στο Faliro Summer Theater





Δελτίο τύπου

ΧΕΙΜΕΡΙΝΟΙ ΚΟΛΥΜΒΗΤΕΣ

Στο Φάληρο που πλένεσαι, περιστεράκι γένεσαι


Τετάρτη 6 Οκτωβρίου
Faliro Summer Theater

Οι Χειμερινοί Κολυμβητές (Χ.Κ.) στις 6 Οκτωβρίου επιχειρούν την τελευταία τους βουτιά του καλοκαιριού, απ’ τις ελάχιστες που επιχείρησαν, στα νερά του Φαλήρου, οδηγημένοι απ’ τον εμβληματικό πρώτο στίχο του τραγουδιού του Μάρκου Βαμβακάρη «Στο Φάληρο που πλένεσαι». Πριν από πέντε χρόνια είχαν εμφανιστεί στη γειτονική λίμνη της Βουλιαγμένης, λίγες μέρες πριν τις βουλευτικές εκλογές, με τους ίδιους διοργανωτές, την ομάδα του HALF NOTE. Φέτος συμπληρώνουν 40 χρόνια από την κυκλοφορία του πρώτου τους δίσκου και 55 από τη δημιουργία του αρχικού πυρήνα τους με τους Ι.Παπαδάμου, Κ.Σιδέρη και Α.Μπακιρτζή.

Επειδή, στην πολύ σφιχτή οικονομικά εποχή που διανύσαμε, πολλοί διοργανωτές μουσικών εκδηλώσεων ζητούσαν ολιγομελή μουσικά σχήματα, οι Χ.Κ. από καιρό δημιούργησαν παραρτήματα ή συνιστώσες ή παραφυάδες ή παρακολουθήματα ή σκέλη. Απ’ την άλλη, αντίθετα, παρατηρούμε συχνά, αφού και οι αμοιβές έχουν συρρικνωθεί, συμπράξεις εκλεκτών καλλιτεχνών προς κάθε κατεύθυνση, γάμους, βαφτίσια, πανηγύρια κ.λπ.

Σε πείσμα των καιρών, στο Φάληρο οι Χ.Κ. θα εμφανιστούν, μόνοι τους και σε πλήρη απαρτία. Θα παρουσιάσουν ένα πρόγραμμα εφ’ όλης της ύλης, τραγούδια από την 40χρονη και βάλε παρουσία τους στη μουσική σκηνή με οκτώ δίσκους και πολλά ανέκδοτα. Όπως γίνεται εδώ και πολλά χρόνια, θα διαμορφώσουν το πρόγραμμά τους ανάλογα με το ακροατήριο, τη διάθεσή τους αλλά και επηρεαζόμενοι προφανώς από την εξαιρετικά ιδιαίτερη συγκυρία που διανύουμε. Φυσικά, εφόσον βέβαια η τήρηση των κανόνων ασφαλείας το επιτρέψει, θα πλαισιωθούν από φίλους που τραγουδούν και μέλη της χορωδίας CHORUW VIVENDI υπό τον Γιάννη Βρυζάκη, ενώ κάποιες προβολές θα σχολιάσουν τελευταίες ανέκδοτες δουλειές τους.

Γνωστοί για τις άκρως επιτυχημένες live εμφανίσεις τους και τους φανατικούς οπαδούς τους, οι Χειμερινοί Κολυμβητές προτείνουν μία διαφορετική , sui generis συναυλία, που μένει αξέχαστη σε όσους την έχουν παρακολουθήσει έστω και μία φορά.

Οι σπάνιες εμφανίσεις τους αποτελούν γεγονός, κάθε συναυλία τους είναι διαφορετική γιατί δημιουργείται «επί τόπου» με τη συμμετοχή του κοινού και κάθε παράστασή τους διακρίνεται όχι μόνο για τη μουσική τους πρόταση που συνδυάζει παραδοσιακά και σύγχρονα στοιχεία , εφαρμοσμένα από δεξιοτέχνες μουσικούς, αλλά και για την ευδιάθετη , ζεστή και ουσιαστική ατμόσφαιρα που δημιουργούν με το κοινό τους.

Οι Χ.Κ. διανύουν την πέμπτη δεκαετία της δράσης τους ως μουσικό συγκρότημα, καθώς ξεκίνησαν το 1979. Στο Faliro Summer Theater θα εμφανιστούν με την εξής σύνθεση:
Aργύρης Μπακιρτζής: φωνή
Κώστας Βόμβολος: ακκορντεόν
Μιχάλης Σιγανίδης: κοντραμπάσσο, φωνή
Κώστας Σιδέρης: τζουράς, φωνή
Διονύσιος Ρούσσος: κιθάρα, φωνή
Μπάμπης Παπαδόπουλος: κιθάρα
Χάρης Παπαδόπουλος: μπουζούκι

Ημέρα και ώρα παράστασης
Τετάρτη 6 Οκτωβρίου, στις 21:00
Οι πόρτες ανοίγουν στις 20:00

Τιμές εισιτηρίων:
Τραπέζι: 20€
A Ζώνη: 18€
Β Ζώνη: 15€ κανονικό & 13€ (φοιτητικό, ανέργων)

Άννα Ματσούκα, Απόλλων Κουσκουμβεκάκης: "Φύγε"

 



Μουσική: Απόλλων Κουσκουμβεκάκης
Στίχοι: Μαρία Σπυράτου
Ερμηνεία: Άννα Ματσούκα
Video clip: Valeria Isaeva

Έπαιξαν οι μουσικοί:
Γιάννης Ράπτης - ηλεκτρική κιθάρα-μπάσο
Άκης Γαβαλάς - ντραμς
Απόλλων Κουσκουμβεκάκης - κλασική και ακουστική κιθάρα
Μαρία Σπυράτου - πιάνο
και η Athens Chamber Orchestra.

Άδειες σκέψεις που τρυπούν το κενό
άδειες λέξεις που ηχούν με θυμό
είπες φεύγεις, μα ξανά είσ’εδώ

Φύγε μακριά μου να βρω
όρια να σ’αγαπώ
σφαίρα η αγάπη πληγή
όλο μικραίνει μα βρίσκετ’εκεί
φύγε μακριά μην αργείς
μες τον καθρέφτη κανείς
θόρυβος, κρύο, βροχή
χάνονται πάντα μα μένει η στιγμή

Τίνος κλήρος έρχεται ναυαγός
μες το πλήθος χάνεται μοναχός

Φύγε μακριά μου να βρω
όρια να σ’αγαπώ
σφαίρα η αγάπη πληγή
όλο μικραίνει μα βρίσκετ’εκεί
φύγε μακριά μην αργείς
μες τον καθρέφτη κανείς
θόρυβος, κρύο, βροχή
χάνονται πάντα μα μένει η στιγμή

Παρασκευή 17 Σεπτεμβρίου 2021

Ένα κείμενο του Γιώργου Σταυριανού







ΤΟ ΚΡΙΣΙΜΟ ΒΗΜΑ

Ο υβριδικός άνθρωπος ζει πια ανάμεσά μας. Και αργότερα ο Μετα-άνθρωπος νομοτελειακά θα αποτελέσει την επόμενη βαθμίδα στον αέναο χορό της εξελικτικής διαδικασίας. Οι αλγόριθμοι αντικατέστησαν αρχαίους και σύγχρονους χρησμούς, υποβάθμισαν τις πεποιθήσεις...

Οι φιλόσοφοι οφείλουν πια να συμπορεύονται με τους επιστήμονες μελλοντολόγους, σκιαγραφώντας την ανορθόδοξη και σκοτεινή γραφή του κόσμου, όπου όλα πια έχουν ειπωθεί. Για πόσο ακόμα αλήθεια θα υπάρχει η Τέχνη έτσι όπως την γνωρίσαμε; Κανένας δεν μπορεί να το προβλέψει με βεβαιότητα. Την ώρα που το Σύμπαν χαλαρώνει τον σφιχτοδεμένο κόμπο της μυστριακής του καταγωγής αποκαλύπτοντας την ανατριχιαστικά απόκοσμη μουσική του, ο καλλιτέχνης καταλαβαίνει ότι, όχι μόνο δεν ορίζει την μοίρα αλλά ούτε και το πεπρωμένο του. Ακόμα και οι έννοιες της Ελευθερίας και της ελεύθερης βούλησης επαναπροσδιορίζονται πάνω σε ένα εντελώς καινούργιο και ερμητικά κλειστό πλαίσιο.

Από τώρα και στο εξής οι συντεταγμένες αλλάζουν. Η προσαρμογή όσο βίαιη κι αν φαντάζει, αποτελεί την μοναδική σανίδα σωτηρίας μέσα σ΄ ένα κόσμο υποταγμένο στην πανίσχυρη όσο και αδυσώπητη Θεότητα της Εξέλιξης.

Γιώργος Σταυριανός

Γιώργος Σταυριανός - "Λύκε, λύκε είσαι εδώ;"





Νέο άλμπουμ


Γιώργος Σταυριανός
Λύκε, λύκε είσαι εδώ;

Κυκλοφορεί από τον Μετρονόμο το νέο άλμπουμ του Γιώργου Σταυριανού με τίτλο «Λύκε, λύκε είσαι εδώ;». Ένα άλμπουμ που περιλαμβάνει έξι ορχηστρικά θέματα, χαρακτηριστικό γνώρισμα στις δουλειές του σημαντικού μελωδού, αλλά και έξι τραγούδια σε στίχους Κωνσταντίνου Μουδάτσου, Μάκη Τσίτα, Πάνου Μπούσαλη και του ίδιου του συνθέτη.

Τα τραγούδια του άλμπουμ ερμηνεύουν (αλφαβητικά) ο Βασίλης Γισδάκης, ο Δώρος Δημοσθένους, ο Παντελής Θαλασσινός και ο Πάνος Μπούσαλης.

Τίτλος άλμπουμ: Λύκε, λύκε είσαι εδώ;
Μουσική - Στίχοι: Γιώργος Σταυριανός
Στίχοι (5): Κωνσταντίνος Μουδάτσος
Στίχοι (7): Μάκης Τσίτας
Στίχοι (9): Πάνος Μπούσαλης

Eνορχήστρωση: Κώστας Παρίσσης
Eνορχήστρωση (4): Γιώργος Καγιαλίκος

Έπαιξαν οι μουσικοί:
Κώστας Παρίσσης: ακουστική και ηλεκτρική κιθάρα, μπάσο, ιρλανδικό μπουζούκι, sound fx
Μάκης Καραντωνίου: κλασική κιθάρα. Κώστας Τζιαγκούλας: κιθάρα, κρουστά (6)
Μάριος Παπούλιας: βιολί, βιόλα. Κυριάκος Γκουβέντας: βιολί (6). Δέσποινα Σπανού: τσέλο
Αλέξης Στενάκης: κλαρίνο. Γιώργος Σταυριανός: πιάνο (6). Αλέξανδρος Κούρος: ντραμς

Ηχογράφηση, μίξη, mastering: Κώστας Παρίσσης, Studio Praxis
Artwork εξωφύλλου: Πέτρος Παράσχης
Παραγωγή: Μετρονόμος (2021)




Βασίλης Χουλιαράς - Η μέρα που άρχισε έχει ήδη τελειώσει




«…Η κλεψύδρα αδειάζει, κόκκο τον κόκκο, και εγώ βυθίζομαι στην άμμο. Σιγά σιγά περνώ στην άλλη της πλευρά. Μα αν όλα είναι για να χαθούν, ας χαθούν. Πρώτα όμως πρέπει να βρω τη δύναμη να μιλήσω. Να αφήσω τη μνήμη μου παρακαταθήκη στους αιώνες. Αστείο δώρο, μα δεν ξέρω τι άλλο μπορεί να προσφέρει κανείς….»


Ένα «de profundis» του ήρωα του βιβλίου μετουσιώνεται σε μια εξομολόγηση «εκ βαθέων» του Ανθρώπου. Ο Άνθρωπος, που γεννιέται για τα μεγάλα και τα υψηλά και βυθίζεται στην απόγνωση, σε μια συνεχή πάλη με το χρόνο, την απώλεια και τη μνήμη. Ένα λυτρωτικό ταξίδι στις σκοτεινές διαδρομές της ύπαρξης, γοητευτικό και απόλυτα καθηλωτικό για τον αναγνώστη.


(από το οπισθόφυλλο)

Μιχάλης Γρηγορίου - "Περί καλλιτεχνικής συνέπειας λόγων και έργων"





Περι καλλιτεχνικης συνεπειας λογων και εργων


του Μιχάλη Γρηγορίου


To κειμενο αυτο ειχε γραφτει στις 27/2/2000 και περιλαμβανεται στο αυτοβιογραφικο βιβλιο “Μαθαινοντας φυσαρμονικα”. Δημοσιευτηκε στο περιοδικο “ΑΙΤΙΟΝ”, τευχος μηδεν, τον Οκτωβριο του 2014


Επειδη συχνα συμβαινει να επανερχομαι σε διαφορες συζητησεις πανω στο ιδιο ζητημα θα επιχειρησω να θεσω ξανα το εφηβικο ερωτημα, σχετικα με το αν εχει νοημα η εννοια της ιδεολογικης και ηθικης συνεπειας στην καλλιτεχνικη δημιουργια. Συνηθως ακουω να διατυπωνεται η αποψη πως αυτο που εχει σημασια ειναι το ιδιο το “εργο” κι' οχι τα κινητρα ή, η σταση του δημιουργου του. Αν δεχτει βεβαια κανεις αυτη τη θεση, τοτε συμπεριφορες οπως εκεινες του Strauss που υπηρξε κομισσαριος κουλτουρας επι Goebbels, ή του Pound που εκανε εκπομπες στο ραδιοφωνο του Μουσολινι ενθαρρυνοντας την εξολοθρευση των Εβραιων, αλλα και πολλων μυθοποιημενων “επωνυμων” της ελληνικης πραγματικοτητας, που επιστρατευουν ιδεες της αριστερας ενω εχουν μετακομισει προ πολλου στο χωρο του δεξηου κατεστημενου, δεν πρεπει να κρινονται σε συναρτηση με τα εργα τους.

Το ερωτημα για μενα τιθεται λοιπον ως εξης : Με ποιο τροπο προσεγγιζει κανεις τα “νοηματα” ενος εργου τεχνης ; Εχουν αραγε αυτα τα νοηματα καποια "αντικειμενικη" υποσταση ; Ειναι αραγε το εργο τεχνης ενα "τελειωμενο προϊον", οπως ενα σκαμνι, ή ενα σπιτι; Η ακομα, εχει την ιδια “αντικειμενικη” υποσταση που εχει μια μαθηματικη εξισωση, ή μια επαληθευσιμη επιστημονικη θεωρια ; Εαν ναι, τοτε στην περιπτωση αυτη ο καλλιτεχνης ειναι ενας απλος παραγωγος, ενας τεχνιτης που προσφερει καποιο "χρησιμο" αντικειμενο, ο δε αποδεκτης του εργου του ειναι ενας καταναλωτης που αντλει καποια ικανοποιηση απο την εξυπηρετηση ορισμενων προσωπικων αναγκων του. Στην περιπτωση αυτη η σχεση του καλλιτεχνη και του κοινου μετατρεπεται σε μια αντικειμενικη σχεση προσφορας και ζητησης, οποτε δεν τιθεται βεβαια ζητημα να ελεγχθουν τα κινητρα κι' η συμπεριφορα του δημιουργου, οπως δεν ενδιαφερουν τα κινητρα ενος ξυλουργου, ενος αρχιτεκτονα, ή ενος επιστημονα. Αυτο που μετραει ειναι η ικανοτητα του τελικου “προϊοντος” να εξυπηρετησει τις αναγκες του φιλοτεχνου “καταναλωτη”. Και βεβαια, στην περιπτωση αυτη δεν μπορουμε να μιλαμε για καποια πνευματικη, ηθικη, ιδεολογικη, ψυχολογικη, συναισθηματικη "επικοινωνια" αναμεσα στους δυο.

Ποιες ομως ειναι αραγε αυτες οι "αναγκες" που ικανοποιει ενα εργο τεχνης και με ποιο τροπο μπορει να κρινει ο "καταναλωτης" οτι εξυπηρετηθηκαν τελικα κι' οτι δεν τον "εκλεψαν στο ζυγι " ; Στην περιπτωση ενος σκαμνιου βεβαια, ή μιας μαθηματικης εξισωσης, μιας τεχνολογικης εφευρεσης ή μιας επιστημονικης ανακαλυψης, αυτο που κρινεται τελικα ειναι η αντικειμενικη χρησιμοτητα, η κατασκευαστικη αρτιοτητα ή, η επιστημονικη εγκυροτητα, η επαληθευσιμοτητα, κλπ. Στην περιπτωση ενος εργου τεχνης ομως μπορουν αραγε να ισχυουν τα ιδια κριτηρια ;

Οταν μιλαμε φυσικα για μια φουγκα, ή για ενα γυψινο διακοσμητικο μοτιβο στο γεισο ενος παραθυρου ειναι ευκολο να διαπιστωσει κανεις αν αυτα τα αντικειμενα εχουν κατασκευαστει συμφωνα με τους κανονες της τεχνικης. Το ιδιο ισχυει και για μια επιστημονικη θεωρια που ελεγχεται κατα ποσο αντεχει στη δοκιμασια της πειραματικης επαληθευσης, ή για μια τεχνολογικη ανακαλυψη που αποτιμαται ως προς τη χρησιμοτητα της στην οικονομια και στην καθημερινη ζωη Η "αληθεια" της επιστημης κι’ η “χρησιμοτητα” της τεχνολογιας διεκδικουν μια αντικειμενικοτητα που βρισκεται περαν των ατομικων προθεσεων. Οι προσωπικες αντιφασεις ενος επιστημονα, ενος μαστορα, ή ενος εφευρετη δεν εχουν καμμια σχεση με το αντικειμενο του. Τι συμβαινει ομως με τις περιπτωσεις εργων τεχνης που διεκδικουν να μεταδοσουν σημασιες και νοηματα που σχετιζονται με τον χωρο των κοινων αξιων, των ηθικων προτυπων, των συναισθηματων, κλπ ; Ολες τουτες οι ιδεες και οι εννοιες και οι συγκινησεις δεν ειναι σε καμμια περιπτωση "αντικειμενικες" αλλα εξαρτωνται απο τον χωρο των συμβολων, των κοινων πεποιθησεων και αξιων που σιγουρα παρεμβαινουν στην αποτιμηση και στην υποκειμενικη βιωση της τεχνης. Μπορει λοιπον στην περιπτωση αυτη να κρινεται ο καλλιτεχνης ως ενας απλος κατασκευαστης, ως ενας παραγωγος, ή ως ενας απλος εκφωνητης ιδεων που δεν του ανηκουν; Εν τελει, ως ενας πλασιε “προϊοντων”, ή ως ενα φερεφωνο ; Μπορει να επιδιωκει να συνομιλησει ενας καλλιτεχνης με την κοινωνια του οταν αποδειχτει πως δεν εχει την πατροτητα των οσων λεει, ή πως αντιφασκει καταφορα με οσα θελει να μεταδοσει;

Στη ζωη, οταν ο συνομιλητης σου αποδειχτει αφερεγγυος, υποκριτης ή ψευτης, τοτε αρχιζεις να αμφιβαλλεις και γι' αυτον και για οσα σου λεει. Γιατι αραγε δεν ισχυει το ιδιο με την περιπτωση της τεχνης ; Γιατι ειναι δεκτο οτι μπορουν να συγχωρουνται οι αντιφασεις και οι ψευδεις δηλωσεις στην τεχνη, ενω δεν ειναι δεκτο στις υπολοιπες εκφανσεις της ανθρωπινης αλληλεπιδρασης και επικοινωνιας ; Και μηπως, οταν γινεται αποδεκτο κατι τετοιο, τοτε μετατρεπονται αυτοματως σε απλα αναλωσιμα “προϊοντα” ακομα κι' εκεινα τα εργα τεχνης που διεκδικουν να ειναι φορεις εννοιων, σημασιων και προτυπων ;

Φυσικα εχει σημασια να ελεγχει κανεις το επιπεδο στο οποιο μπορουν να εμφανιζονται οι καλλιτεχνικες αδυναμιες και αντιφασεις Η αναγνωριση των ατομικων αδυναμιων ενος δημιουργου μπορει να μη θιγει καθολου τα οσα θελει να μεταδοσει στο κοινωνικο συνολο, αλλα και σε καθε μεμονωμενο αποδεκτη. Εξαρταται ομως για ποιες αδυναμιες και αντιφασεις μιλαμε. Ενας καλλιτεχνης που μιλαει για την ανθρωπινη ευαισθησια, για τη μοναξια ή για τον φοβο του θανατου, κλπ, μπορει καλλιστα να ειναι αλκοολικος, συναισθηματικα ή πολιτικα μπερδεμενος, αυτοκαταστροφικος ή, ακομα, εξωστρεφης, χαρουμενος και φαινομενικα αμεριμνος, κλπ. Αυτες οι αντιφασεις ή οι αδυναμιες, δεν παρεμβαινουν στην αποτιμηση του εργου του. Οταν ομως ενας καλλιτεχνης μιλαει π.χ για τη σημασια της αλληλοκατανοησης και της ευαισθησιας, της κοινωνικης δικαιοσυνης και της αλληλεγγυης κλπ, και διαπιστωνεις οτι στη ζωη του ειναι ενας βαναυσος ανθρωπος που δερνει τα παιδια και τη γυναικα του, που εκμεταλλευεται τους αλλους, που ειναι φιλαργυρος, που κολακευει την εξουσια κλπ, τοτε δεν ειναι λογικο να αμφιβαλλεις τελικα και για τα οσα μεταδιδει με το εργο του; Δεν ειναι φυσικο να μεταβληθουν και τα δικα σου κριτηρια και ν' αρχισεις να αντιδρας με το εργο του, που σου αποκαλυπτεται πλεον ως δειγμα υποκρισιας; Ως κατι με το οποιο θελει να σε ξεγελασει και να σε “πιασει στον υπνο”; Ποσες φορες στη ζωη δεν θυμωνει κανεις οταν διαπιστωσει πως παρασυρθηκε απο "ωραια λογια" που δεν εχουν αντιστοιχια με τις πραξεις εκεινων που στα πλασαρουν ;



Εξ' ισου μεγαλη σημασια εχει για την αποτιμηση του εργου η διαπιστωση οτι ο καλλιτεχνης επειχειρει να σου κανει τον δασκαλο και να σου πλασαρει συλλογικα –και πολιτικα- προτυπα, τα οποια ο ιδιος δεν τα πιστευει και δεν τα τηρει στη ζωη του. Δεν ισχυριζομαι φυσικα πως πρεπει να υπαρχει καποια υπηρεσια "ελεγχου αληθειας" των ατομικων κινητρων ενος ανθρωπου, ουτε καποια υπηρεσια χαφιεδισμου που θα κραταει φακελλο για τη ζωη καθε δημιουργου. Αν τυχει ομως να πεσει στην αντιληψη σου μια τετοια αντιφαση, τοτε δεν ειναι φυσικο να σε απογοητευσει και να σε κανει μετα να αντιδρας και με το ιδιο το εργο τεχνης, που σου εχει αποκαλυφθει ως προϊον ψευτιας ; Ακομα κι' αν εξακολουθει να σου "αρεσει" το εργο αυτο, το "αρεσει" παραπεμπει σε μια διασταση νοσταλγιας, παραπεμπει σε ενα προγενεστερο σταδιο του εαυτου σου, οταν ακομα δεν εισουνα πληροφορημενος. Τουτο ειναι καπως αντιστοιχο με την αναμνηση καποιας παληας ερωτικης σχεσης που, ναι μεν σε διεψευσε, διατηρεις ωστοσο ακομα την αναμνηση του δικου σου εαυτου που καποτε ενοιωθε "καπως", εχοντας εξιδανικευσει μια κατασταση που εχει παψει να εχει αντιστοιχια με την πραγματικη σου ζωη. Αλλωστε, ειναι η ιδια η διαψευση καποιων εξιδανικευμενων προτυπων που ευθυνεται για τον θανατο καθε τετοιας σχεσης.

Αρα, το κρισιμο σημειο δεν ειναι ο ελεγχος αυτης καθαυτης της βιογραφιας του δημιουργου, αλλα κατα ποσον διεκδικεις, σε επιπεδο προτυπων, να συμφωνει η βιογραφια και οι πραξεις με τα αποτελεσματα που παρουσιαζονται δημοσιως, το κατα ποσο διεκδικεις να υπαρχουν τετοια -εξιδανικευμενα εστω- προτυπα σε μια μορφη συμβολικης δραστηριοτητας που βρισκεται περα απο τις πρακτικες αναγκες της καθημερινοτητας και τους αναγκαιους συμβιβασμους που επιβαλλει η απλη επιβιωση. Το ιδιο ισχυει σε καθε μορφη ανθρωπινης επικοινωνιας. Οταν συναντας εναν αγνωστο ανθρωπο δεν εισαι κατ' αρχην φιλυποπτος, ακους αυτα που σου λεει με καλοπιστο τροπο, αν μαλιστα αυτα που σου λεει σε ενδιαφερουν, σου αρεσουν ή, σε συγκινουν, τοτε εχεις την ταση να τον συμπαθησεις και να τον πιστεψεις. Η διαθεση σου για μια καλοπιστη επικοινωνια και αποτιμηση του αλλου εμπεριεχεται μεσα στα κοινωνικα προτυπα που εχεις διδαχτει. Δεν ξεκινας με πολεμοχαρες, ή εκδικητικες διαθεσεις. Στην πορεια της ζωης εχεις την ευκαιρια να διαπιστωσεις αν oι δηλωσεις εχουν αντιστοιχια με τον ιδιο τον ανθρωπο. Πολλες φορες βεβαια δεν σου δινεται καμμια τετοια ευκαιρια και μενεις με τις πρωτες εντυπωσεις. Στις περιπτωσεις αυτες ομως τα προτυπα πανω στα οποια βασιζεται κατ' αρχην η επικοινωνια παραμενουν αναλλοιωτα. Μπορει να σε διαψευδει ο συγκεκριμμενος ανθρωπος, αν δεν εισαι ομως κομπλεξικος τοτε δεν οδηγεισαι στην γενικευμενη αποψη πως ολοι οι ανθρωποι ειναι απατεωνες, ασυνεπεις, ψευτες, υποκριτες. Εξακολουθεις να αναζητας αυτα τα προτυπα στην αλληλεπιδραση και στις επαφες με αλλους ανθρωπους.



Το σημαντικο ζητημα ειναι πως δεν πρεπει να ξεκινας παραιτουμενος εξ’ αρχης απο την ελπιδα και την πεποιθηση για υπαρξη καποιων προτυπων, ή αδιαφορωντας γι' αυτα. Αν εφαρμοζονταν αυτη η αρχη στην ανθρωπινη επικοινωνια τοτε θα σημαινει πως καθε επαφη με εναν αλλον ανθρωπο θα περιοριζονταν σε στενα χρηστικα επιπεδα. Παιρνω αυτο που θελω απο τον αλλον και αδιαφορω για το ποιον του. Μια τετοια αποδοχη μετατρεπει την επικοινωνια σε διπλο μονολογο. Μια τετοια αποδοχη οδηγει στην απολυτη μοναξια, την οποια πληρωνει ο καθενας για λογαριασμο του.

Που οφειλεται λοιπον αυτη η ανοχη που επιδεικνυει το κοινο απεναντι στις καλλιτεχνικες αντιφασεις, οταν τουτες αποκαλυπτονται ; Πιστευω πως το σπερμα αυτης της ανεκτικοτητας ξεκιναει απο τα χρονια του Ρομαντικου Κινηματος, οταν μυθοποιηθηκε η εννοια της ατομικης εκφρασης και των εσωτερικων αντιφασεων, των ψυχολογικων συγκρουσεων του δημιουργου. Ωστοσο, ο ρομαντικος καλλιτεχνης διεκδικουσε να ειναι ενα πολιτικο ον, οι αντιφασεις του ησαν το αποτελεσμα της συγκρουσης του με μια κοινωνια που "δεν τον καταλαβαινει" ή που "καταστρεφει τις σημαντικες διαστασεις της ανθρωπινης ευαισθησιας". Ο υπερτονισμος του στοιχειου της ατομικοτητας αποτελουσε αρχικα μια πραξη εξεγερσης και ελευθεριας, μια σταση που διεκδικουσε την απεμπλοκη του ατομου απο μια καταπιεστικη κοινωνια που ειχε ηδη οδηγηθει σε μια μαζικοποιηση και σε ενα ευτελισμο των αξιων, κι' οχι μια στρατηγικη "βολεματος" και αποδοχης αυτης της καταπιεστικης κοινωνιας. Συντομα ομως η διεκδικηση της ελευθεριας να καταγγελλεις τα κακως κειμενα και να διασφαλιζεις τις προσωπικες σου πεποιθησεις μετατραπηκε σε ενα μεσον προβολης του ναρκισσισμου και της αυθαιρεσιας. Σε ενα μεσον κοινωνικης ενσωματωσης, ταυτισης με τα στρωματα εξουσιας και αποκομισης οφελους απο αυτους τους οποιους καταγγελλεις. Εκατο χρονια μετα υπηρξε κι' ο "σοσιαλιστικος ρεαλισμος" που, επιχειρωντας να “διορθωσει” τα πραγματα, μετετρεψε σε κακεκτυπο την αξιωση για υπαρξη κοινωνικης, πολιτικης και ηθικης συνεπειας. Το τραυμα του "σοσιαλιστικου ρεαλισμου" εξακολουθει να κατατρεχει τους σημερινους οπαδους της απολυτης ανεκτικοτητας και του διαχωρισμου αναμεσα στον καλλιτεχνη και στο εργο του. Αναμεσα στον ζωντανο ανθρωπο και στο ουδετερο “προϊον” της δραστηριοτητας του. Μπροστα στον κινδυνο να επαναληφθουν οι παληες αυταρχικες ιδεες που οδηγουσαν σε μια ασφυκτικη λογοκρισια των καλλιτεχνων υπαρχει η ταση για αποδοχη ακομα και της καταφορης ασυνεπειας.

Εγω ομως θα προσεθετα το εξης : Ειδικα στη σημερινη εποχη, οπου η τεχνη εχει χασει την ικανοτητα της να κινητοποιει, οπου εχει εμπορευματοποιηθει πληρως και απευθυνεται σε ενα αδιαφορο και παθητικο κοινο χειραγωγημενων καταναλωτων, ειδικα λοιπον τη σημερινη εποχη εχει σημασια να διαφυλαχθουν ορισμενα προτυπα που τεινουν να εξαφανιστουν. Κι' ενα απ' αυτα τα προτυπα που πιστευω πως θα'πρεπε να ισχυουν για μια, κατα τα αλλα περιττη, τεχνη ειναι πως η ζωη του καλλιτεχνη πρεπει να επιχειρει να ειναι κι' η ιδια ενα εργο τεχνης !

Ο Κώστας Μάντζιος στο Μπαράκι της Διδότου




επανερχόμαστε - όπως και τόσοι άλλοι

μετ' εμποδίων, μετά από τόσο καιρό, προσπαθούμε να ξαναπιάσουμε το νήμα, όπως παλιά και καλύτερα

ελπίζουμε να σας δούμε από κοντά

Σπύρος Κουρκουνάκης

Πέμπτη 16 Σεπτεμβρίου 2021

Νέο τεύχος του Μετρονόμου με αφιέρωμα στον Κώστα Τριπολίτη





Κυκλοφόρησε το νέο τεύχος του Μετρονόμου με μεγάλο αφιέρωμα στον στιχουργό Κώστα Τριπολίτη. Ο κόσμος του Κώστα Τριπολίτη είναι λέξεις. Αυτές αναγνωρίζει ως «μοναδική πατρίδα του». Μετρημένες συνεργασίες, ελάχιστες συνεντεύξεις και έργο ξεχωριστό που αποτέλεσε τομή στη σύγχρονη ελληνική στιχουργία. Και αυτό που έλεγε συχνά, το κράτησε: «Με τη στάση μας υποστηρίζουμε το έργο μας κι όχι με τις δημόσιες σχέσεις».

Περιεχόμενα

- Κώστας Τριπολίτης, συνέντευξη στους Μάκη Γκαρτζόπουλο και Ηρακλή Οικονόμου
- Πολιτικές, κοινωνιολογικές και ψυχολογικές επισημάνσεις στη στιχουργική του Κώστα Τριπολίτη, του Σπύρου Αραβανή
- Ο έρωτας, η αγάπη και η εξουσιαστική διαλεκτική των σχέσεων στη στιχουργική του Κώστα Τριπολίτη, του Σπύρου Αραβανή
- Ο δικός μου Κώστας, της Ειρήνης Ψαρρού
- Η πρώτη περίοδος του Κώστα Τριπολίτη, του Αλέξη Λιόλη
- Ο Κώστας Τριπολίτης στη δισκογραφία, του Μάκη Γκαρτζόπουλου
- Κατάλογος δισκογραφίας του Κώστα Τριπολίτη, καταγραφή: Μάκης Γκαρτζόπουλος
- Έξι διηγήματα του Κώστα Τριπολίτη
- Altera Pars, του Κώστα Τριπολίτη
- Κώστας Τριπολίτης: «Εδώ Μεσάνυχτα»

***

- Αντώνης Καλογιάννης - Ζωρζ Μουστακί, του Φώντα Τρούσα
- Τάκης Μουσαφίρης, της Γιώτας Συκκά
- Λευτέρης Μυτιληναίος, ανέκδοτη συνέντευξη στον Δημήτρη Βάκη
- Βαγγέλης Κατσούλης, συνέντευξη στον Ηρακλή Οικονόμου
- Μουσική και ζώα, της Σοφίας Θεοδώρου
- Ιστορίες τραγουδιών, του Βασίλη Τραπέτσα
- Θανάσης Θ. Νιάρχος: Σελίδες ημερολογίου

Δευτέρα 13 Σεπτεμβρίου 2021

Μίκης Θεοδωράκης: "Να γίνει κάποτε η χώρα μας η Ελβετία της ειρήνης και του πολιτισμού"






Ομιλία του Μίκη Θεοδωράκη κατά την τελετή υποδοχής του ως επίτιμου μέλους της Ακαδημίας Αθηνών


κ. Πρόεδρε της Ακαδημίας Αθηνών,
κ. Γενικέ Γραμματέα της Ακαδημίας Αθηνών,
Κυρίες και κύριοι Ακαδημαϊκοί,
Κυρίες και κύριοι,

Κατ’ αρχήν θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμότατα τον κ. Πρόεδρο και τον κ. Γενικό Γραμματέα για όσα είπαν προηγουμένως αλλά και όλα τα μέλη της Ακαδημίας, για την μεγάλη τιμή που μου έκαναν να μου προσφέρουν τη δυνατότητα να ομιλώ αυτή τη στιγμή από το βήμα του Ανώτατου Πνευματικού Ιδρύματος της χώρας μας, της Ακαδημίας Αθηνών...

Όταν κύριε Πρόεδρε, πριν από χρόνια, στη συνεργασία μας στις Χοηφόρες προσπαθούσαμε να αποδώσουμε τον ζόφο των στίχων του Αισχύλου για «της γενιάς το βαθύριζο κακό», για τα «πολυστέναχτα κι αβάσταχτα δεινά», την «αιματόεσσαν πλαγάν», τον «πόνο που τελειωμό δεν έχει», «τη μια συμφορά» που έρχεται «κατά πάνω στην άλλη», δεν φανταζόμασταν ότι σήμερα, τόσα χρόνια μετά, οι στίχοι αυτοί θα ήταν τόσο τραγικά επίκαιροι.

Ίσως όμως ακριβώς γι’ αυτό δεν μπορούμε να μοιρολογούμε διαπιστώνοντας την κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε αλλά ως κληρονόμοι ενός μοναδικού Πολιτισμού, είμαστε υποχρεωμένοι πάντα να αναζητούμε την προοπτική, το Όραμα.

Ασφαλώς πολλοί θα έχουν διερωτηθεί για την σημερινή παρουσία μου στο βήμα της Ακαδημίας Αθηνών, κυρίως λόγω του προκεχωρημένου της ηλικία μου. Συνήθως για τα εξαιρετικά γεγονότα χρησιμοποιούμε μια εύκολη λέξη, την λέξη «σύμπτωση».

Όμως εγώ βαθιά μέσα μου γνωρίζω, ότι διάφορες χθόνιες και ουράνιες δυνάμεις συνωμότησαν, ώστε να μου δοθεί η ευκαιρία να διαλαλήσω μία και μόνη λέξη που θα ακουστεί στη συνέχεια, λέξη-κλειδί, που οδηγεί από το Χάος στην Αρμονία.

Για να συλλάβει κάποιος το μέγεθος και τη σημασία της Ελλάδας, πιστεύω ότι θα πρέπει να μπορέσει να τη δει διαχρονικά σε κοσμογονικές διαστάσεις και σε ιστορικά μεγέθη.

Ο πολυθρυμματισμός της που ειδικά σήμερα έχει ξεπεράσει κάθε όριο, μας οδηγεί σταθερά στο να γίνουμε ένας λαός χωρίς Πατρίδα. Όπως ένα φύλλο αποκομμένο από τον κορμό των δέντρων, έρμαιο στην οργή των ανέμων.

Γι’ αυτό το λόγο και για να πάρει μέσα μας το βάρος και τη μορφή της ΑΚΕΡΑΙΗΣ Ελλάδας, η λέξη που θα ειπωθεί προϋποθέτει μια γιγαντιαία προσπάθεια από όλους τους συμπολίτες μας να γίνουν αντάξιοι αυτής της Ακέραιης Ελλάδας, πριν να είναι αργά. Πριν ξεπεράσουμε την κόκκινη γραμμή της μη επιστροφής.

Ας μου επιτραπεί λοιπόν, αντί τυπικής ομιλίας να σας υποβάλω μια πρόταση, που πιστεύω ότι βρίσκεται μέσα στα πλαίσια ενός Πνευματικού Οδηγού, όπως είναι η Ακαδημία Αθηνών και συνάμα εκφραστή της εθνικής μας συνείδησης και πρωτεργάτη των συμφερόντων του Λαού και τα ης χώρας μας.

Η πρότασή μου συνοψίζεται σε μία μόνο λέξη: ΟΥΔΕΤΕΡΟΤΗΤΑ. Και ένα Όραμα: Η Ελλάδα να γίνει η Ελβετία του Πολιτισμού και της Ειρήνης. Με σύμβολα την Ακρόπολη των Αθηνών, παγκόσμιο σύμβολο Πολιτισμού, την Ολυμπία και τους Δελφούς, παγκόσμια σύμβολα της Συναδέλφωσης μεταξύ των Λαών και της Ειρήνης.

Πιστεύω ότι ήρθε ο καιρός να αναγνωρίσει έμπρακτα η διεθνής κοινότητα τον ιστορικό ρόλο της Ελλάδας στην διαμόρφωση του Παγκόσμιου και πιο ειδικά του Δυτικού Πολιτισμού. Καθώς και την συμβολή και τις θυσίες του λαού μας στον βωμό της Ελευθερίας.

Εκτός όλων των άλλων, το διεθνές καθεστώς της Ουδετερότητας θα ολοκληρώσει το Όραμα των αγωνιστών του 1821, που πάλεψαν για την κατάκτηση της Ελευθερίας, χωρίς όμως να επιτευχθεί η ολοκλήρωσή της με την κατάκτηση της πλήρους Εθνικής Ανεξαρτησίας. Ελευθερία είναι η αποτίναξη του ξένου ζυγού. Η Ανεξαρτησία είναι η απαλλαγή από την καταλυτική ανάμιξη των ξένων στα εσωτερικά της χώρας.

Ένας λαός, όπως και ο κάθε άνθρωπος, ολοκληρώνεται μόνο εάν κατορθώσει όχι μόνο να γίνει αλλά και να λειτουργεί ως υπεύθυνος πολίτης απέναντι σε κάθε μείζον θέμα που αφορά τον ίδιο και την χώρα του. Υπεύθυνος σημαίνει Ελεύθερος να αποφασίζει και να συναποφασίζει με τους συμπολίτες του για όλα τα προβλήματα που συνθέτουν τη ζωή και τον ελεύθερο βηματισμό της πατρίδας του.

Ειδικά σε ό,τι αφορά την πνευματική δημιουργία, η αίσθηση της ελευθερίας και της ευθύνης είναι προϋπόθεση για να ανταποκριθούν με πληρότητα οι εργάτες του πνεύματος στις προκλήσεις των καιρών. Έτσι, με την ελεύθερη βούληση και υπεύθυνη στάση των πολιτών μιας χώρας απέναντι σ’ αυτούς τους δύο τομείς της καθημερινής ζωής και της πνευματικής δημιουργίας πορεύονται οι ελεύθεροι λαοί αφήνοντας το ιδιαίτερο ιστορικό τους αποτύπωμα ανάμεσα στη χορεία των πολιτισμένων λαών. Μια τέτοια εποχή υπήρξε ο χρυσούς αιώνας του Περικλέους, που τα πνευματικά και καλλιτεχνικά του αποτυπώματα παραμένουν έκτοτε υποδείγματα μοναδικά και αξεπέραστα.

Πιστεύω ότι το γεγονός ότι η Ελευθερία που μας παρέδωσαν οι αγωνιστές του 1821 δεν κατόρθωσε επί δύο σχεδόν αιώνες να στεφθεί με την απόκτηση της πλήρους Εθνικής Ανεξαρτησίας, μας έχει καταντήσει λαό ανάπηρο και ανίκανο να εκμεταλλευτεί και να αναδείξει όχι μόνο τον φυσικό μας πλούτο αλλά κυρίως τον ανθρώπινο στους κρίσιμους τομείς της Κοινωνίας και του Πνεύματος. Για τον λόγο αυτό συμφωνώ με τον ποιητή Νίκο Γκάτσο, που επισημαίνει ότι η σύγχρονη Ελλάδα έγινε από τις εξαιρέσεις της.

Διαπιστώνω δύο βασικά στοιχεία στη διαμόρφωση των Ελλήνων. Το πρώτο είναι η επίδραση του τοπίου με το μοναδικό του Κάλλος. Και το δεύτερο, το αίσθημα της ανεξαρτησίας, που έγινε έμφυτο σε όλους, μιας και όλοι προέρχονταν από φυλές που αναπτύχθηκαν επί αιώνες μέσα σε συνθήκες απόλυτης ανεξαρτησίας.

Αυτό το Άπειρο, το Θεϊκό Κάλλος είναι ο ένας από τους δύο μαγνήτες που ανοίγουν την όρεξη για την κατάκτηση είτε για τον έλεγχο αυτής της ιερής από κάθε άποψη γης. Ο δεύτερος μαγνήτης είναι η γεωπολιτική της σημασία, που σε έναν βάρβαρο κόσμο όπως αυτός που δημιουργούν οι ισχυρές κατακτητικές δυνάμεις στην κάθε εποχή, η θέση της χώρας μας συγκαταλέγεται ανάμεσα στις πρώτες-πρώτες ζωτικές για την άμυνα ή την επίθεση των εμπλεκομένων δυνάμεων.

Με αυτόν τον τρόπο η θεϊκή Ευλογία μετατρέπεται σε θεϊκή κατάρα. Και ακριβώς στο σημείο αυτό τοποθετείται η πρότασή μου για την κατάκτηση του δικαιώματος για Ουδετερότητα, γιατί αποτελεί τον μοναδικό τρόπο απαγκίστρωσης της χώρας από τις αντιπαλότητες των σημερινών μεγάλων δυνάμεων, που δεν μας αντιμετωπίζουν ως ελεύθερη χώρα και λαό αλλά ως μια περιοχή στρατηγικού ενδιαφέροντος. Ως μια τεράστια στρατιωτική βάση, φίλια προς τους μεν και εχθρική προς τους δε.

Δυστυχώς αυτές οι αντιπαλότητες μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων δεν σταμάτησαν ποτέ σε όλη τη διάρκεια της νεότερης ιστορίας μας, από το 1821 έως σήμερα. Έτσι η στρατηγική μας θέση οδηγούσε την α ή την β μεγάλη δύναμη, προκειμένου να διαφυλάξει τα στρατηγικά της συμφέροντα, να ασκεί με τον α ή τον β τρόπο ασφυκτικό έλεγχο επί του συνόλου της εθνικής μας ζωής εμποδίζοντας έτσι ουσιαστικά τα δικαιώματα της ευθύνης και της απόφασης στους ζωτικότερους τομείς της ζωής του λαού μας, ακόμα και σε περιόδους κοινοβουλευτικής δημοκρατίας όπως η σημερινή. Τομείς όπως η Άμυνα, η Διπλωματία, η Οικονομία, η Πολιτική που ήταν και είναι τα πλέον σημαντικά και ευαίσθητα σημεία, από τα οποία κρίνεται ο προσανατολισμός μιας χώρας.

Πέραν όμως της στρατηγικής σημασίας, δεν θα πρέπει να υποτιμούμε τη μαγνητική δύναμη και έλξη που ασκεί ο Φυσικός Πλούτος του τόπου μας.

Έχοντας σαν βάση αυτούς τους τρεις εθνικούς μας μαγνήτες, δηλαδή την γεωστρατηγική θέση, τον Φυσικό Πλούτο και το Μοναδικό Κάλλος, ο ιστορικός μπορεί να ερμηνεύσει σωστά τις αιτίες που μας οδήγησαν σε όλες τις μεγάλες καταστροφές αλλά και τη συνεχή υπανάπτυξη, μέσα στην οποία έχουμε αναγκαστεί να ζούμε επί αιώνες, μιας και η οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη προϋποθέτουν την κατάκτηση και λειτουργία της ελεύθερης βούλησης των πολιτών μέσα σε συνθήκες πλήρους Εθνικής Ανεξαρτησίας.

Οι ιστορικές και πολιτισμικές μας παραδόσεις διακρίνονται από την προσήλωση των Ελλήνων στις αξίες της Ελευθερίας και της Ανεξαρτησίας, καθώς και την περιφρούρηση των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Σ’ αυτούς τους δύο αιώνες της εθνικής μας ανεξαρτησίας, το σύνολο των λαϊκών και των εθνικών μας αγώνων έγιναν και γίνονται για την προάσπιση των εθνικών, κοινωνικών και θεμελιωδών μας δικαιωμάτων. Με τη σφραγίδα της πάλης υπέρ της Ελευθερίας και κατά της Βίας. Σήμερα η εποχή μας διανύει μια περίοδο γενικότερης παρακμής. Οι μεγάλες επιστημονικές ανακαλύψεις που εγκαινιάζουν τη μετάβαση στην ηλεκτρονική περίοδο και που κανονικά θα έπρεπε να βοηθήσουν την ανθρωπότητα να κάνει γιγαντιαίους βηματισμούς προς την πρόοδο και την ευημερία, έγιναν όπλα καταπίεσης και σκοταδισμού στα χέρια μιας ασήμαντης διεθνούς μειοψηφίας, που τα χρησιμοποιεί εναντίον των ανθρώπων, των κοινωνιών και των λαών, με στόχο τη συσσώρευση αστρονομικών οικονομικών κερδών, που καταλήγει σε μια νέου τύπου παγκόσμια εξουσία, καταπιεστική, βάρβαρη, σκοταδιστική και απάνθρωπη.

Παράλληλα με αυτή την πρωτοφανή και φοβερά επικίνδυνη για όλους τους λαούς οικονομική δύναμη, έχει δημιουργηθεί μία άτυπη και πρωτοφανής διεθνής Λέσχη ανάμεσα στους λαούς-γίγαντες, που στηρίζουν ένα μεγάλο μέρος της οικονομικής και κοινωνικής τους ανάπτυξης επάνω στις πολεμικές βιομηχανίες τους, γεγονός που καθιστά απαραίτητη τη διεξαγωγή πολέμων και κάθε είδους ενόπλων συρράξεων, προκειμένου να εξασφαλιστούν οι επεκτατικοί τους στόχοι.

Όπως αποδεικνύεται, η δίψα του διεθνούς κέντρου οικονομικής συσσώρευσης είναι ακόρεστη αλλά και οι ανάγκες των οικονομικών κολοσσών είναι άλλο τόσο επιτακτικές, ώστε τελικά να μην κάνουν διάκριση ανάμεσα στα θύματά τους, που εν προκειμένω είναι όλοι οι Λαοί!

Οι διαφορές ανάμεσα στην επιθετική τακτική του ενός κέντρου από το άλλο είναι ότι το πρώτο στηρίζεται στη γενικότερη οικονομική επίθεση κατά Λαών και Κοινωνιών, με αποτέλεσμα την εξαθλίωση των ανθρώπων και την ερήμωση των χωρών, το δε δεύτερο στον ομαδικό θάνατο και την ολοκληρωτική καταστροφή Λαών και χωρών.

Τελικά η ποιοτική διαφορά ανάμεσα στα δύο αυτά διεθνή επιθετικά κέντρα είναι η εξής: Το πρώτο κατευθύνεται από ένα απρόσωπο και άτυπο πολυεθνικό οικονομικό κέντρο. Το δεύτερο παρουσιάζει μια σημαντική και πρωτοφανή ιδιομορφία, που αφορά την ύπαρξη, τη λειτουργία, τον χαρακτήρα και τις βαθειά κρυμμένες συνέπειες στη διαμόρφωση μιας νέας ψυχολογίας και νοοτροπίας, όχι μόνο κεφαλαιοκρατικών και κρατικών εξουσιαστικών κέντρων αλλά ολόκληρων λαών. Γεγονός που αλλάζει εκ βάθρων την ανάλυση και κατανόηση των εντελώς νέων παραγόντων, στη διαμόρφωση των διεθνών εξελίξεων. Αναφέρομαι στην ύπαρξη και λειτουργία της πολεμικής βιομηχανίας και μέσω αυτής των κολοσσιαίων οικονομικών κερδών που εξασφαλίζει το εμπόριο του μαύρου θανάτου, σε συνάφεια με κείνα της εμπορίας του λευκού θανάτου.

Μας λένε ότι από την πώληση των όπλων τα κέρδη είναι πιο άμεσα και πιο σημαντικά. Σκέφτηκαν όμως ποτέ όλα αυτά τα Κράτη-Έμποροι όπλων την περίπτωση μετατροπής της βιομηχανίας του Πολέμου σε βιομηχανία της Ειρήνης; Μπορεί τα κέρδη να μην είναι τόσο άμεσα και τόσο μεγάλα, όμως δεν σκέφτονται ότι με τον τρόπο αυτόν θα σώσουν εκατοντάδες εκατομμύρια συνανθρώπους μας από την υπανάπτυξη, την πείνα και τον θάνατο;

Και γιατί τάχα όλοι αυτοί οι σημερινοί πλούσιοι και πολιτισμένοι λαοί δεν έκαναν τον κόπο ούτε καν να σκεφτούν το ενδεχόμενο μιας βιομηχανίας και ενός εμπορίου Ειρήνης; Είναι απλώς ένας οικονομικός υπολογισμός ή κάτι βαθύτερο; Μήπως δηλαδή το να έχεις πολεμική βιομηχανία, σημαίνει πέραν του οικονομικού κέρδους, ότι είσαι σε θέση να παράγεις βία και κυρίως να συντηρείς κολοσσιαίες δυνάμεις πολεμικής καταστροφής; Άρα μ’ αυτόν τον τρόπο να ανήκεις στο κλαμπ των σαρκοφάγων, των δυνατών και των αγρίων; Να είσαι δηλαδή πιο κοντά στα άγρια ένστικτα, αυτά που χαρίζουν πιο μεγάλη, ως φαίνεται, ηδονή σ’ αυτούς που μπορούν να τα ικανοποιούν, απ’ ό,τι η πνευματική ακτινοβολία και η ανθρώπινη πλευρά μας που θεωρεί τον άνθρωπο δημιουργό ζωής και όχι όργανο θανάτου; Και απορώ, γιατί έως σήμερα δεν έχουν αναρτηθεί στο διεθνές Index των αμαρτωλών χωρών όπως η Κολομβία, γιατί παράγουν και εξάγουν τον λευκό θάνατο κι αυτές που δημιουργούν και εμπορεύονται τον μαύρο θάνατο. Όταν μάλιστα τα θύματα της πρώτης κατηγορίας είναι μεμονωμένα άτομα, ενώ της δεύτερης ολόκληρες χώρες και λαοί…

Υπάρχει όμως και μια άλλη τεράστια και πρωτοφανής διαφορά ανάμεσα στους εμπόρους του Λευκού και στους εμπόρους του Μαύρου θανάτου. Γιατί οι υπεύθυνοι για τον Λευκό θάνατο είναι μερικές εκατοντάδες μαφιόζοι, ενώ για τον Μαύρο θάνατο ευθύνονται αρχηγοί Κρατών και Κυβερνήσεις, δεδομένου ότι η πολεμική βιομηχανία αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την εξασφάλιση της ισχύος τους. Έτσι φτάσαμε στον παραλογισμό, ο πλούτος του ενός λαού να εξαρτάται όχι μόνο από την δυστυχία του άλλου αλλά από την εξαθλίωση, την εξουθένωση και ακόμη την καταστροφή του άλλου…

Με δυο λόγια θεωρώ ότι έχουμε ήδη εισέλθει σε μια εντελώς νέα διεθνή περίοδο, πολύ περισσότερο επικίνδυνη, ακόμα και για την ύπαρξη των λαών και εθνών έως σήμερα.

Οπότε το ερώτημα που αναγκαστικά τίθεται μπροστά μας είναι «Τι κάνουμε;». Πώς θα ξεφύγουμε ως Λαός και ως Έθνος από την ορμή και οργή αυτών των δύο δυνάμεων του Κακού που μας απειλούν; Η δική μου απάντηση συνοψίζεται σε μία μόνο λέξη: ΟΥΔΕΤΕΡΟΤΗΤΑ.

Προ παντός δεν θα πρέπει να έχουμε αυταπάτες. Σήμερα όλοι οι Λαοί χωρίζονται σε δύο στρατόπεδα. Το ένα είναι οι υποψήφιοι θύτες και το άλλο τα υποψήφια θύματα. Σε ό,τι μας αφορά, γνωρίζουμε ασφαλώς σε ποιο στρατόπεδο ανήκουμε. Άλλωστε η διαδικασία με την οποία κάποιος Κακός Δαίμονας μας μετατρέπει σε θύματα, έχει ήδη αρχίσει και βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη.

Οφείλουμε επίσης να κατανοήσουμε, ότι σ’ αυτή τη νέα διαμόρφωση του διεθνούς τοπίου όχι μόνο εμείς αλλά κανένας λαός δεν μένει στο απυρόβλητο, όπως επίσης κανένας -και φυσικά ούτε εμείς- δεν μπορεί να έχει φίλους. Ούτε φίλοι υπάρχουν ούτε επομένως και συμμαχίες του τύπου «Ατλαντική» είτε «Ευρωπαϊκή συμμαχία». Άλλωστε βλέπουμε σήμερα τη μορφή των συμμαχιών μας μέσα στην Ευρώπη με λαούς α΄ και β΄ κατηγορίας. Πλούσιους και φτωχούς. Διατάσσοντες και διατασσόμενους. Υποτάσσοντες και υποτασσόμενους. Και αυτό αφορά τη μία Δαγκάνα του Κακού. Την οικονομία. Όσο για την άλλη, τον πόλεμο, ο κίνδυνος σαν πεινασμένος λύκος, τριγυρνά εδώ και δεκαετίες στη γειτονιά μας. Βαλκάνια και Μέση Ανατολή, όλες οι χώρες και οι λαοί πρέπει να υπολογίζονται σαν μελλοντικά θύματα.

Πρέπει λοιπόν να υπάρξει για μας το ταχύτερο δυνατό ένα είδος διαφυγής. Και η διαφυγή είναι μία και μοναδική: η Ουδετερότητα. Δεν είναι φυσικά εύκολη. Όμως είναι πολύ πιθανή. Κι αυτό, όπως είπα, χάρη στο ιστορικό μας παρελθόν και στους αγώνες και τις θυσίες του ελληνικού λαού για την Ελευθερία, ιδίως κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Για να γίνει πιο κατανοητή η πρότασή μου, θέτω ως ιδανικό στόχο το να γίνει κάποτε η χώρα μας η Ελβετία της Ειρήνης και του Πολιτισμού.

Πιστεύω ότι οι τρεις μέγιστες Ιδέες της Ανθρωπότητας, ο Αθλητισμός, η Ειρήνη και ο Πολιτισμός παραμένουν ζωντανές και επίκαιρες και έχουν πατρίδα τους την Ελλάδα. Σήμερα οι μοναδικές περιπτώσεις συναδέλφωσης των Λαών είναι ο Αθλητισμός και η Τέχνη. Συμπτωματικά αυτές οι τρεις Ιδέες είναι συγχρόνως και τα μοναδικά αντίβαρα στις δύο μεγάλες ασθένειες της εποχής μας: το εμπόριο του μαύρου θανάτου και την κοινωνική εξαθλίωση. Με κοινό παρονομαστή την συσσώρευση πλούτου από την εκμετάλλευση και τον θάνατο αθώων ανθρώπων και λαών.

Δεν είναι τυχαίο ότι στην αρχαιότητα θεωρούσαν τους Δελφούς ως ομφαλό της Γης. Εκεί, όπως είναι γνωστό, λάτρευαν ισότιμα τον Απόλλωνα και τον Διόνυσο, το ορθολογικό και το υπερβατικό πνεύμα, δηλαδή τα δύο στοιχεία που όταν και εφ’ όσον ισορροπούν, παράγεται πολιτισμός.

Σήμερα επικρατεί ο ορθολογισμός, που υπήρξε και είναι το βασικό στοιχείο τόσο του καπιταλισμού όσο και του μαρξισμού. Και για τον λόγο αυτόν η εποχή της παντοκρατορίας του ενός στη Δύση και του άλλου στην Ανατολή που κορυφώθηκαν από το μισό του 20ού αιώνα έως σήμερα, υπήρξε η πλέον πνευματοκτόνος εποχή της ανθρωπότητας. Δημιούργησε μονοδιάστατους ανθρώπους και κοινωνίες, εκμηδένισε την πνευματική δημιουργία, την Τέχνη και αποξήρανε τις ψυχές των αθρώπων. Σήμερα ζούμε την κορύφωση αυτής της εποχής, που έφτασε στο σημείο να συνενώσει μέσα στη Διεθνή Λέσχη των δυνάμεων που παράγουν και εξάγουν τον μαύρο θάνατο. Ενώ από την πλευρά της οικονομίας δημιούργησε το χρήμα-φετίχ, το χρήμα-θρησκεία με όλα τα χαρακτηριστικά της πρωτόγονης βαρβαρότητας της εποχής των παγετώνων.

Έτσι οι Δελφοί αποκτούν μια καινούρια ιστορικής σημασίας επικαιρότητα, καθώς συμβολίζουν την ανάγκη της εναρμόνισης ανθρώπων, κοινωνιών και λαών με την εξισορρόπηση ανάμεσα στις ακρότητες του ορθολογισμού και την ανάγκη της επανένταξης της υπερβατικότητας και της μαγείας στη ζωή των ανθρώπων μέσω της Τέχνης και της ψυχικής ανάτασης λαών και ανθρώπων. Με βάθρα την διεθνή Ειρήνη και τον εθνικό Πολιτισμό.

Η επαναλειτουργία των Δελφών ως παγκόσμιο Σύμβολο Ειρήνης θα λάβει έτσι τις πραγματικές της διαστάσεις. Γιατί θα προσφέρει στην προσπάθεια για την εδραίωση της Ειρήνης το όραμα της συνένωσης δύο συμβόλων, του Απόλλωνα και του Διόνυσου ως του βαθύτερου λόγου για την υπεράσπιση και εδραίωση της διεθνούς Ειρήνης, που είναι η προϋπόθεση για την οικοδόμηση του πολυδιάστατου ανθρώπου. Με όπλα αφ’ ενός την υλική ευμάρεια και αφ’ ετέρου την πνευματική καλλιέργεια, που θα μας προσφέρει η ολοκλήρωση της Εθνικής μας Ανεξαρτησίας μέσα στα πλαίσια της Ουδετερότητας, μπορούμε να επιτύχουμε όχι μόνο να λειτουργούν θεσμικά οι Δελφοί, αλλά αναβιβάζοντας την Ειρήνη στο επίπεδο μιας νέας οικουμενικής θρησκείας, να υπενθυμίζουν στους ανθρώπους το χρέος τους απέναντι στη δωρεά της Ζωής.

Η ουδέτερη Ελλάδα θα γίνει παράλληλα το λίκνο του διεθνούς πολιτισμού. Δεν αρκεί ένα έθνος, ένας λαός να δημιουργεί τον δικό του πολιτισμό. Ειδικά σήμερα, όπου οι αποστάσεις έχουν εκμηδενιστεί, δεν νοείται ο κάθε πολιτισμός να παραμένει κλειστός μέσα στα εθνικά του σύνορα ή να γίνονται γνωστοί μονάχα οι πολιτισμοί των πλούσιων λαών. Ακόμα και η μικρότερη χώρα μπορεί να συμβάλει στη συνεχή π πρόοδο του Πολιτισμού και της Τέχνης που ο ρόλος της είναι να εκφράζει τον σύγχρονο άνθρωπο, να ιχνηλατεί το μέλλον και να διαφυλάσσει την παράδοση.

Η ουδέτερη Ελλάδα θα παραχωρήσει σε κάθε λαό, αν αυτός το επιθυμεί, τον κατάλληλο χώρο, ώστε να μπορεί να παρουσιάζει τα πνευματικά και τα καλλιτεχνικά της επιτεύγματα, παραδοσιακά και σύγχρονα.

Η μεγάλη γεωλογική ιδιομορφία και ποικιλία της χώρας με τα νησιά, τα βουνά, τους κάμπους και κυρίως τους πολλούς ιστορικούς χώρους-μνημεία θα βοηθήσει ώστε να υπάρξουν σε διαφορετικούς χώρους οι διάφοροι πολιτισμοί αποτελώντας μια μοναδική ενότητα.

Το κάθε κράτος θα οικοδομήσει στον χώρο που θα του παραχωρηθεί ό,τι θεωρεί απαραίτητο για την προβολή του πολιτισμού του. Αίθουσες Συναυλιών. Όπερες, Θέατρα, Βιβλιοθήκες, Αμφιθέατρα, Εστιατόρια, ακόμα και Ξενώνες κλπ. Θα μπορεί να οργανώνει μεγάλα ετήσια Φεστιβάλ και να έχει καθημερινή παρουσία - δραστηριότητα.

Η UNESCO, λόγω της αποστολής της, θα έπρεπε να έχει έδρα την Ελλάδα. Αν αυτό δεν γίνει, θα έχει μια μόνιμη ενεργό αντιπροσωπεία που μαζί με τις τοπικές υπηρεσίες θα συντονίζουν όλα τα επί μέρους προγράμματα, ώστε ο επισκέπτης να έχει στη διάθεσή του ένα χάρτη με τα προγράμματα όλων των Κρατών-Λαών.

Θα υπάρξουν διοργανώσεις για διεθνείς εορτές, συνεννοήσεις, εκθέσεις και Φεστιβάλ Πνεύματος, Επιστημών και Τεχνών με βάση τα αρχαία θέατρα των Αθηνών, της Επιδαύρου, των Δελφών, της Δωδώνης, του Δίου και των Φιλίππων. Καθώς επίσης και η λειτουργική ανάδειξη όλων των ιδιαίτερων μνημείων της αρχαίας ελληνικής, της βυζαντινής και της νεότερης εποχής.

Τέλος η ανακήρυξη για κάθε έτος νησιών σε τόπους συνάντησης της παγκόσμιας νεολαίας. Μια διεθνής κεντρική υπηρεσία αποτελούμενη αποκλειστικά από νέους όλων των χωρών θα αποφασίζει για τον προγραμματισμό της κάθε Νήσου - Νεότητας, με στόχο την ψυχαγωγία, διασκέδαση, άθληση αλλά και βαθύτερη γνωριμία ανάμεσα στα κορίτσια και τα αγόρια όλου του κόσμου.

Πιστεύω ότι αυτός είναι ο αληθινός ιστορικός ρόλος μιας χώρας σαν τη δική μας, με τον πλούτο που διαθέτει σε ιστορία, αγώνες για την ελευθερία και Τέχνη, σε συνδυασμό με το θεϊκό κάλλος της ελληνικής φύσης.

Ο ελληνικός λαός, απαλλαγμένος από τα βάρη και τα άγχη, ελεύθερος και ανεξάρτητος, θα μπορεί να αφιερωθεί ολόψυχα σε ένα ιδεώδες, την Ειρήνη και σε μια προσπάθεια, τον Πολιτισμό, που και τα δύο θεωρώ ότι τα έχει στο αίμα του. Τον εκφράζουν απόλυτα, τον κινητοποιούν και τον μεταβάλλουν σε έναν ιδανικό οικοδεσπότη.

Η Ελευθερία, η Ανεξαρτησία, η Ειρήνη, η Διεθνής Αλληλεγγύη, ο Πολιτισμός και η Φιλοξενία αποτελούν τα βασικά στοιχεία της ιστορικής μας παράδοσης, της εθνικής μας αγωγής και του ατομικού μας χαρακτήρα.

Καλώ την Ακαδημία Αθηνών και παρακαλώ τα μέλη της να μελετήσουν αυτή την πρόταση και είμαι βέβαιος ότι εάν τελικά γίνει αποδεκτή, τότε το μεγάλο κύρος της Ακαδημίας Αθηνών σίγουρα θα συγκινήσει, θα ενθουσιάσει και θα πείσει την διεθνή κοινή γνώμη, που με τη σειρά της θα επηρεάσει τον ΟΗΕ, τον μόνο αρμόδιο για τη λήψη μιας τόσο ιστορικής σημασίας απόφασης.

Αυτή ήταν λοιπόν η πρότασή μου και σας ευχαριστώ που με ακούσατε.

Μίκης Θεοδωράκης
Τρίτη, 3 Δεκεμβρίου 2013

Ο Γιώργος Β. Μονεμβασίτης για τη σχέση του Μίκη Θεοδωράκη με τη βυζαντινή μουσική





Ο Θεοδωράκης και ο Μίκης


Γράφει ο ΓΙΩΡΓΟΣ Β. ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΤΗΣ



Πηγή: Ελευθεροτυπία, 21 Μαΐου 2013


Είναι δεδομένη η αγάπη του Μίκη Θεοδωράκη για τη βυζαντινή μουσική, όπως και η συναρπαστικά μυθιστορηματική ζωή του. Μια συναυλία (Ακολουθία εις κεκοιμημένους, Μεγάλη Τρίτη 30 Απριλίου, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών) και μια μουσική παράσταση («Ποιος τη ζωή μου...», έως τις 9 Ιουνίου, Θέατρο Μπάντμιντον, στη Μακρόνησο και στις πόλεις όπου έζησε ο Μίκης) τα θύμισαν σε αυτούς που ίσως τα αγνοούσαν ή τα είχαν λησμονήσει.

Η βυζαντινή μουσική αποτέλεσε ένα από τα πρώιμα δημιουργικά ερεθίσματα του Μίκη Θεοδωράκη. Ο ίδιος, άλλωστε, θεωρεί ως κορυφαίο νεανικό έργο του το Τροπάριο της Κασσιανής, το οποίο συνέθεσε στις αρχές του 1943 στην Τρίπολη. Στοιχεία βυζαντινού μέλους ανιχνεύονται σχεδόν σε όλο το έργο του: από τα λαϊκά τραγούδια μέχρι τις επιβλητικές συμφωνίες του.

Η περίοδος των σπουδών και της δημιουργίας στο Παρίσι (δεκαετία του '50), καθώς και η αφοσίωση στο ελληνικό τραγούδι (1960-1980) αποδυνάμωσαν τη διάθεσή του να ασχοληθεί σοβαρότερα με τη βυζαντινή μουσική. Επανέκαμψε στις αρχές της δεκαετίας του '80, καταθέτοντας δύο διαφορετικά, αλλά εξ ίσου σημαντικά έργα: τη Θεία Λειτουργία (Missa Greca, 1982-83) και τη Λειτουργία εις κεκοιμημένους (1983-84), το καθ' ημάς Ρέκβιεμ - την Ακολουθία αρ. 2 (1982), το θρησκευτικό συναίσθημα εκφράζεται με τελείως προσωπικό τρόπο και άλλες προδιαγραφές.

Οι καλώς γνωρίζοντες τις αισθητικές ανησυχίες και τις αναζητήσεις του Μίκη Θεοδωράκη ήσαν σίγουροι για την έλευση ενός Ρέκβιεμ. Ηταν ομολογημένος και ο θαυμασμός για το Ρέκβιεμ του Μότσαρτ, που επιβεβαιώνεται τόσο από μαρτυρίες του όσο και από σχετικές αναφορές στο σπουδαίο μελέτημα για τα Τετράχορδα, το οποίο εκπόνησε στο Παρίσι τη δεκαετία του '50. Το Ρέκβιεμ του Θεοδωράκη, «Αφιερωμένο στη μνήμη των νεκρών της σφαγής των Καλαβρύτων», ήταν αρχικά γραμμένο για τέσσερις μονωδούς, μικτή χορωδία και παιδική χορωδία.

Στη δεκαετία του '90 προστέθηκε ορχήστρα. Αυτή την τελευταία εκδοχή παρακολουθήσαμε, ερμηνευμένη από την υψίφωνο Μαρίνα Βουλογιάννη, τη μεσόφωνο Αλεξάνδρα Παπατζιάκου, τον τενόρο Βαγγέλη Χατζησίμο, το βαθύφωνο Χριστόφορο Σταμπόγλη, τη Χορωδία της ΕΡΤ (διδασκαλία: Νεκταρία Παλέτσου), την Παιδική και Νεανική Χορωδία Rosarte (διδασκαλία: Ρόζη Μαστροσάββα) και την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, σε μουσική διεύθυνση Μύρωνα Μιχαηλίδη.

Βυζαντινό μέλος

Το έργο ουσιαστικά χωρίζεται σε δύο μέρη, χρονικά ισομοιρασμένα. Στο πρώτο μέρος (Εν τω Ναώ-Ευλόγησον, Στάσις Α, Στάσις Β, Στάσις Γ, Νεκρώσιμα Ευλογητάρια), όπου η μελοποίηση και η εναρμόνιση συνταιριάζουν αρμονικά το βυζαντινό μέλος με τη δυτικοευρωπαϊκή μουσική παράδοση, ακολουθείται το τυπικό της Νεκρώσιμης Ακολουθίας της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Το δεύτερο μέρος, στο οποίο επικρατεί ο βυζαντινός ήχος, είναι δομημένο με το Τριαδικό, το Θεοτόκιον, τα Νεκρώσιμα Ιδιόμελα και τους Μακαρισμούς. Τα περισσότερα από τα ποιητικά κείμενα που χρησιμοποιήθηκαν ανήκουν στον Ιωάννη Δαμασκηνό. Ο συνθέτης χρησιμοποίησε εμφαντικά τις χορωδίες, ιδίως την παιδική, που στο δεύτερο μέρος τραγουδά και χωρίς οργανική συνοδεία, και τους μονωδούς και τα όργανα των χαμηλών περιοχών.

Η μεσόφωνος, ο βαθύφωνος, τα βιολοντσέλα και τα κοντραμπάσα είναι επιφορτισμένα με το μεγαλύτερο βάρος της ερμηνείας. Μικρή είναι η συμμετοχή της υψιφώνου, ενώ ο τενόρος τραγουδά μόνο στο τέλος του έργου. Στην ερμηνεία, που ήταν άξια κάθε εγκωμίου, καταλυτική υπήρξε η συνεισφορά της έξοχης Χορωδίας Rosarte. Κατανυκτική, αβίαστη, χωρίς υπερβολές, με μια αδιατάρακτη μουσική ροή, ήταν πραγματικά συγκινητική. Ηρεμος, αλλά κυρίαρχος, ο αρχιμουσικός καθοδήγησε άπαντες σε μια ερμηνεία χωρίς ψεγάδια, υποδειγματικά αφοσιωμένη στο μουσικό κείμενο. Ηταν ένα θαυμάσιο προπασχαλινό δώρο.

(...)







Requiem - Ακολουθία εις Κεκοιμημένους


Μετά την ΚΑΣΣΙΑΝΗ (1942) και τη ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ (1982), συνέθεσα το 1984 την ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ ΕΙΣ ΚΕΚΟΙΜΗΜΕΝΟΥΣ, δηλαδή το καθ΄ημάς REQUIEM (για να τονισθεί η αναλογία με τη γνωστή μουσική φόρμα της ευρωπαϊκής μουσικής).

Τελείως διαφορετική είναι η μουσική γλώσσα που χρησιμοποίησα στο έργο αυτό, σε σχέση με τα δύο προηγούμενα. Το δέος του «απαίδευτου» Έλληνα που με διακατείχε όταν για πρώτη φορά στη ζωή μου άκουγα, έφηβος ων, συγχορδίες μέσα στην εκκλησία, είχε πλέον σβήσει ύστερα από 40 και πλέον έτη μουσικού βίου. Είναι πράγματι περίεργο το ότι αυτό το δέος υπήρχε τόσο έντονο μέσα μου ακόμη έως το 1982, προκειμένου να αντιμετωπίσω ένα εκκλησιαστικό κείμενο, όπως η ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ. Το χέρι μου ανήκε ασφαλώς στα 1982, όμως η ψυχή μου είχε παραμείνει μαρμαρωμένη και εκστατική στο 1942. Και το αποτέλεσμα μπορεί να χαρακτηριστεί σαν εκπλήρωση ενός εφηβικού πόθου – μιας νεανικής φιλοδοξίας που είχε σαν μέγιστα πρότυπα τον Πολυκράτη και τον Σακελλαρίδη…

Μετά τη ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ αισθάνθηκα απολυτρωμένος. Έχω άλλωστε σκεφτεί να συνθέσω πολλές θείες ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ, εάν μου το επιτρέψει ο πανδαμάτωρ χρόνος. Να συνθέσω και ΔΟΞΟΛΟΓΙΑ, ίσως και ΔΟΞΟΛΟΓΙΕΣ.

Ας μιλήσω όμως καλύτερα για το REQUIEM.

Η βασική διαφορά του από τα προηγούμενα εκκλησιαστικά έργα μου, έγκειται τόσο στην ίδια την υφή του «μέλους», όσο και στην εναρμόνισή του. Από κει και πέρα σημαντική σημασία έχει η χρήση των φωνών της χορωδίας, καθώς και η σχέση ανάμεσα στα τρία βασικά μουσικά υλικά, δηλαδή τους σολίστ, τη μικτή χορωδία και την παιδική χορωδία.

Απαραίτητη θεώρησα την εισαγωγή της γυναικείας φωνής –ως σολίστ- καθώς και τον ήχο της παιδικής χορωδίας. Αυτή η αντίθεση των παιδικών φωνών, σαν μια επιθετική παρουσία της ζωής προς το θάνατο, μας βοηθά πιστεύω για να απολυτρωθούμε από τη μακάβρια θεώρηση ενός αναπότρεπτου αλλά ωστόσο συγκλονιστικού και μυστηριώδους φαινομένου.

Το κείμενο (που εν πολλοίς ανήκει στον Ιωάννη τον Δαμασκηνό), από τα υψηλότερα ανθρώπινα, πνευματικά, φιλοσοφικά και ποιητικά επιτεύγματα του ελληνικού λυρικού λόγου, μας βοηθά ν΄ανακαλύψουμε τις ορθές και πραγματικές μας διαστάσεις μέσα στην παγκόσμια τάξη των πραγμάτων. Μας καλεί σε μια μεθυστική κατάδυση στο βάθος του εαυτού μας για να ανακαλύψουμε το «φως που καίει», την ουσία και την πεμπτουσία της ανθρώπινής μας ύπαρξης. Να ενωθούμε με το μυστήριο του θανάτου, σαν τη μόνη εγγύηση και οδό, ότι έτσι ανακαλύπτουμε την ουσία της ζωής.

Με την αφιέρωση του έργου αυτού στους νεκρούς της σφαγής των Καλαβρύτων, αποτίω φόρο τιμής στη μνήμη των εθνομαρτύρων της νεώτερης ιστορίας μας.

Μίκης Θεοδωράκης