Κυριακή 19 Μαΐου 2019

3 τραγούδια ...Χωρίς Ρεφρέν





Οχυρά της αγρύπνιας


Μουσική-Ερμηνεία: Κώστας Μουγιάκος
Στίχοι: Δημόκριτος

Κάθομαι και ματώνω στίχους
λέξεις φυτεύω παθιασμένες.
Να ενσαρκώσουν ξένους ήχους
καρδιές ν’ αγγίξουν φλογισμένες.

Λέξεις φυτεύω, δέντρα βγαίνουν
που φύλλωμα κραυγών απλώνουν.
Τις ρίζες σ’ όνειρα βαθαίνουν
και μοναξιές αναδασώνουν.

Στ' άπειρο ρίχνονται σαν δύτες
κι ‘ναι οι καρδιές τους ορυχεία.
Χτίζουν στο κρύο μ' αλφαβήτες
γι' ανέστιους πόνους πανδοχεία.

Θάλασσες οι σελίδες μοιάζουν
κι οι λέξεις, πειρατών μεθύσια.
Μελάνι οι πληγές μου στάζουν
φάρους να δουν τα ερημονήσια.

Από σιωπές βαθιές πηγάζουν
ποτάμια οι λέξεις που φουσκώνουν.
Να βρουν ωκεανούς καλπάζουν
κι' όλα τα φράγματα ακυρώνουν.

Σκιές κι αγκάθια αιχμηρά
καβαλικεύουν ηλιαχτίδες.
Μεσ’ της αγρύπνιας τ’ οχυρά
για ομορφιές φτιάχνουν παγίδες.

Φτερά κι αν δίνουν, λεν οι στίχοι
απ’ τα κλουβιά δεν σε γλυτώνουν.
Μα κάνουν, χάρτινα τα τείχη
που φόβοι, μέσα σου υψώνουν.







Θέα της θάλασσας


Μουσική: Κώστας Μουγιάκος
Στίχοι: Δημόκριτος
Ερμηνεία: Ζέτα Κολιού/Κ. Μουγιάκος


Αν οι πνιγμένοι δίψαγαν
τη θάλασσα θ' αδειάζαν.
Κι' οι πικραμένοι αν γέλαγαν
το σύμπαν θα τρομάζαν.
Αν είχε ο δρόμος έρωτα
τ' αδιέξοδα θ' αρνούνταν.
Κι' αυτοί που τείχη υψώνουνε
με φόβο θα κοιμούνταν.

Να 'τανε το παιδί καρπός
που αργεί να ωριμάσει.
Πριν πέσει ζουμερό στη Γη
παιχνίδι να χορτάσει.
Ρίζες να είχε η καρδιά
στ' όνειρο να βαθαίνουν.
Να ορθώνουν αναστήματα
που λευτεριές βυζαίνουν.

Αν είχε οργή η θύελλα
θα τσάκιζε τις πέτρες.
Που 'χουν στη θέση της καρδιάς
αφέντες κι' υπηρέτες.
Μάτια αν είχε ο ουρανός
θα δάκρυζε η χαρά του.
Για να ποτίζει μυστικούς
κήπους του αδυνάτου.

Φωνή να είχε ο ποταμός
ν' ακούγεται θλιμμένη.
Που 'ναι βαθύς κι' ορμητικός
και πνίγονται οι διωγμένοι.
Να τον συντρέχαν οι όχθες του
και να τον επλαταίναν.
Να 'σκύβαν να ξεδίψαγαν
οι πόθοι που διαβαίναν.









Πάω να ξεχειμωνιάσω

(Στη Μάγδα Φύσσα)


Μουσική: Κ. Μουγιάκος
Στίχοι: Δημόκριτος
Ερμηνεία: Στέφανος Βιτζιλαίος
Μπουζούκι: Σωτήρης Μπενέκος


Δε σ’ έχω μάνα να θρηνείς, να βαριαναστενάζεις
να μαυροντύνεις το κορμί και να κοψομεσιάζεις

πάν’ από κρύα μάρμαρα, χειμώνα καλοκαίρι
και στην καρδιά μου, δάκρυα, να μπήγεις σα μαχαίρι.

Εσύ μάνα με γέννησες, μα ‘γω θα σ’ αναστήσω
για στα στερνά σου με αϊτού, φτερά να σε θωρήσω

να στέκεις πα’ στα κράκουρα και μπόι να ορθώνεις
να μη σ’ αγγίζει του καιρού, ο κουρνιαχτός της σκόνης.

Για να κοιτάζουν οι σκυφτοί, γκρεμών την περηφάνια
πλοία να γένουν που ποθούν, κύματα ωκεάνια.

Εν’ άδειο τάφο μάνα μου, φωτίζει το καντήλι
είναι πουλιά όσα φιλιά, μου δρόσισαν τα χείλη,


και τραγουδούν καθώς πετούν τρέχω να τα προφτάσω
στα καλοκαίρια των καρδιών, πα’ να ξεχειμωνιάσω.

Alle mine tankar: Η πιο ενδιαφέρουσα και εντελώς απρόσμενη ελληνική συμμετοχή στη Eurovision




Alle mine tankar: Η πιο ενδιαφέρουσα και εντελώς απρόσμενη ελληνική συμμετοχή στη Eurovision


του Ηρακλή Οικονόμου
(Δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα Το Περιοδικό, 19 Μαίου 2019)

Με τη φετινή Eurovision δεν ασχολούμαστε, κατόπιν …επιθυμίας του Roger Waters (και η επιθυμία του είναι διαταγή), και άρα τι καλύτερο απ’ το να βουτήξουμε στο παρελθόν του θεσμού και σε μία από τις ωραιότερες, μουσικά και αισθητικά, στιγμές του. Τόσο ωραία η στιγμή, και με τόσο απρόσμενο ελληνικό ενδιαφέρον ώστε, εντελώς υποκειμενικά, να κατατάσσεται στην κορυφή των πάσης φύσεως συμμετοχών της χώρας μας στον συγκεκριμένο θεσμό.

Αναφερόμαστε στο τραγούδι Alle mine tankar (Όλες οι σκέψεις μου), τη συμμετοχή της Νορβηγίας με τη 17χρονη τότε Silje Vige στη Eurovision του 1993 που διοργανώθηκε στην Ιρλανδία. Το τραγούδι είναι μια εύθραυστη μπαλάντα σε στίχους και μουσική του μπαμπά της ερμηνεύτριας, Bjørn-Erik Vige.






Ιδού οι στίχοι, κουτσά-στραβά μεταφρασμένοι από τον υπογράφοντα, από την αγγλική εκδοχή τους.

Όλες οι σκέψεις μου

Όταν σε συναντάω το απόγευμα
και με κοιτάς με αυτό το παράξενο φως
και με αγγίζεις απαλά στο χέρι
καθώς περνάς πλάι μου
κανείς δεν πρέπει να το δει
το ξέρουμε μόνο εγώ κι εσύ.

Όταν είσαι με τους φίλους σου
και το όμορφο γέλιο σου λιώνει το δέρμα μου
και υποκρίνεσαι ότι δεν με έχεις δει ποτέ ξανά
σαν ένας απόμακρος και ψυχρός θεός
κανείς δεν πρέπει να το δει
το ξέρουμε μόνο εγώ κι εσύ

Όλες οι σκέψεις μου πετάνε σε σένα
όλα τα όνειρά μου είναι ανοιχτά
σε όλο το σπίτι βλέπω μόνο εσένα
είσαι ξαπλωμένος στο κρεβάτι και κοιμάσαι, και κοιμάσαι.

Όλες οι σκέψεις μου πετάνε σε σένα
όλα τα όνειρά μου είναι ανοιχτά
σε όλα τα δωμάτια βλέπω μόνο εσένα
είσαι ξαπλωμένος στο κρεβάτι και κοιμάσαι, και κοιμάσαι.

Την ελληνική σύνδεση θα την έχετε ήδη μαντέψει από το βίντεο - δεν είναι άλλη από τον μεγάλο σολίστα του μπουζουκιού Λάκη Καρνέζη, πλάι στον Tom Lund (κιθάρα) και τη Hilde Kjeldsen (φωνητικά). Από το 1987, το μπουζούκι του Μίκη Θεοδωράκη (αχτύπητο δίδυμο μαζί με τον Κώστα Παπαδόπουλο) έχει ήδη μετοικήσει στη Νορβηγία. Η νορβηγική ιστορία του όμως ξεκινάει το 1980 στo Μπέργκεν, όπου βρέθηκε για τρεις μήνες για να συμμετάσχει σε μια θεατρική παραγωγή με τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη μεταφρασμένα στα νορβηγικά. Μετά από δύο χρόνια, το 1982, η ίδια παραγωγή ανεβαίνει στο Όσλο και ο Καρνέζης ξαναπηγαίνει στα βόρεια. Γνωρίζει τη μέλλουσα Νορβηγίδα γυναίκα του, επιστρέφουν μαζί στην Ελλάδα, κάθονται τρία χρόνια, και εν τέλει εγκαθίστανται μόνιμα στην όμορφη σκανδιναβική χώρα.[1]

Στο Alle mine tankar ο ήχος του Καρνέζη είναι κομβικός τόσο στην εισαγωγή, μαζί με το τσέλο, όσο και στη μετάβαση στο ρεφρέν που βεβαίως είναι σε ρυθμό χασάπικο! Η Ελλάδα δίνει το 12άρι της στη Νορβηγία. Τελικά, όμως, το τραγούδι βγαίνει πέμπτο, καθώς οι γλωσσικά συγγενείς χώρες της Δανίας και της Σουηδίας δεν συγκινούνται και δίνουν μηδέν βαθμούς.

Σημειώστε ότι διευθυντής ορχήστρας (δεν είχε καταργηθεί ακόμα η ζωντανή εκτέλεση της μουσικής στη διοργάνωση) στο Green Glens Arena ήταν ο Rolf Løvland, ιδρυτικό μέλος των Secret Garden. Ο Løvland υπήρξε συνθέτης δύο τραγουδιών που εξασφάλισαν πρώτες θέσεις στη Eurovision για τη Νορβηγία: του La det swinge με το ποπ δίδυμο Bobbysocks το 1985 και του αριστουργηματικού Nocturne το 1995 - ίσως της κορυφαίας στιγμής ever της Eurovision.






Το 1994 κυκλοφόρησε ο πρώτος και μοναδικός προσωπικός δίσκος της Silje Vige, επίσης με τίτλο Alle mine tankar, με 16 τραγούδια σε στίχους και μουσική του πατέρα της, Bjørn. Το ομώνυμο τραγούδι περιλαμβάνεται, φυσικά, στον δίσκο αλλά χωρίς το μπουζούκι του Καρνέζη ακούγεται ίσως λίγο πιο επίπεδο και λιγότερο απρόβλεπτο. Στιχουργικά έχει προστεθεί μία στροφή στην αρχή, η οποία σε ελεύθερη μετάφραση πηγαίνει κάπως έτσι:

Όταν σε συναντάω στον δρόμο
και σταματάς και γελάς με αυτό το παράξενο χαμόγελο
και στέκεσαι εκεί, σαν να μην έχει συμβεί τίποτα
φοβισμένος μήπως συναντηθούν οι ματιές μας
κανείς δεν πρέπει να το δει
το ξέρουμε μόνο εγώ κι εσύ

Η Silje Vige έγινε δασκάλα φωνητικής στο μουσικό σχολείο του Strand και σαν μέλος του νορβηγικού folk rock συγκροτήματος Stonefish Brigade συμμετείχε στους δίσκους Lay Down Your Arms (2006) και Shackles Undone (2008). Μπορεί να μην έκανε την καριέρα που ίσως προμήνυε το ντεμπούτο της, μπορεί να μην κέρδισε τη Eurovision, αλλά συνέδεσε το όνομά της με ένα θαυμάσιο τραγούδι γεμάτο ευαισθησία, τρυφερότητα, και ελληνικό ρυθμό και ήχο.

ΥΓ (1). Πριν πάει στην Ιρλανδία, το Alle mine tankar κέρδισε το φεστιβάλ Melodie Grand Prix, ο νικητής του οποίου εκπροσωπεί κάθε χρόνο τη Νορβηγία στη Eurovision. Από τη συγκεκριμένη διοργάνωση και το βίντεο, με ένα-δύο κοντινά πλάνα στα μαγικά χέρια του Καρνέζη:





ΥΓ (2): Από τους ομοεθνείς του που του είπαν έναν καλό λόγο με αφορμή τη ζωντανή του εμφάνιση επί σκηνής στην Ιρλανδία, ο Καρνέζης μνημονεύει τον Πάνο Γεραμάνη. «Ήταν ο μόνος που με πήρε τηλέφωνο από την Ελλάδα όταν έπαιξα μπουζούκι με τη Νορβηγίδα τραγουδίστρια Σίλιε Βίγκε στην Eurovision».[2]




[1] Συνέντευξη με τον Λάκη Καρνέζη στους Άρη Νικολαΐδη & Γιώργο Παναγιωτακόπουλο, Η Κλίκα, Ιανουάριος 2009. https://www.klika.gr/index.php/arthrografia/synentefkseis/150-lakis-karnezis.html
[2] «Το μπουζούκι έγινε το αγαπημένο όργανο των Νορβηγών», Συνέντευξη του Λάκη Καρνέζη στον Βασίλη Λουμπρίνη, Τα Νέα, 30 Μαΐου 2005. https://www.tanea.gr/2005/05/30/lifearts/culture/lakhs-kapnezhs-to-mpoyzoyki-egine-to-agapimeno-organo-twn-norbigwn/