Κυριακή 3 Μαΐου 2009

Για το "Πάμε ξανά απ' την αρχή" του Θάνου Μικρούτσικου





ΘΑΝΟΣ ΜΙΚΡΟΥΤΣΙΚΟΣ-ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΙΩΑΝΝΟΥ
ΠΑΜΕ ΞΑΝΑ ΑΠ' ΤΗΝ ΑΡΧΗ
LEGEND

Από τα δύο υποβλητικά κλαρινέτα της "Μουσικής Πράξης στον Μπρεχτ" μέχρι την αστείρευτη μελωδικότητα του Καββαδία του, και από τα ατονάλ μονοπάτια της "Καντάτας για την Μακρόνησο" μέχρι τη μινιμαλιστική λιτότητα του "Όσο κρατάει ένας καφές", ο Θάνος Μικρούτσικος υπήρξε ακούραστος καινοτόμος της ελληνικής μουσικής. Από τις αρχές του '90 κι ύστερα, ο Μικρούτσικος συνέχισε να γράφει μεγάλα τραγούδια, όπως το "Ανεμολόγιο", η "Ρόζα" και ο "Άμλετ της Σελήνης", αλλά παρουσίασε και τις πρώτες ενδείξεις αδυναμίας άρθρωσης αυτού που είχε εκφράσει παλαιότερα: της ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑΣ. Γιατί, πράγματι, ο Μικρούτσικος στάθηκε ένας πρωτοπόρος δημιουργός που περιέβαλλε την υψηλή πολιτική ποίηση με τη λαϊκή μουσική, μπολιασμένη με τη βαθιά γνώση των σύγχρονων λόγιων μουσικών ρευμάτων της Δύσης.


Όμως, με τον δίσκο "Πάμε ξανά απ' την αρχή" σε στίχους Οδυσσέα Ιωάννου και ερμηνεία Ρίτας Αντωνοπούλου, αυτές οι ενδείξεις απόσυρσης απ' την πρωτοπορία καθίστανται αποδείξεις. Το κύριο χαρακτηριστικό των 14 τραγουδιών είναι η βασανιστική έλλειψη φαντασίας, συνθετικά αλλά και ενορχηστρωτικά - με την υπογραφή του Θύμιου Παπαδόπουλου. Επαναληπτικές ακροάσεις δεν κατάφεραν να μου μεταφέρουν ούτε ψήγμα από τη συγκίνηση και την αισθητική συνοχή παρελθόντων κύκλων τραγουδιών. Η πρωτοπορία φαίνεται ότι έχει μετατραπεί σε μανιέρα, με φόντο το υπερτονισμένο πιάνο, τα ντραμς, και ρυθμό ζεϊμπέκικο. Που πήγαν τα φορτισμένα αινίγματα ενός "Εμπάργκο"; Το ποτάμι συναισθημάτων μιας "Φουέντε Οβεχούνα"; Μεταξύ μας, δεν μου αρέσει που ο Μικρούτσικος κρατάει ερμηνευτικά κι εδώ το καλύτερο τραγούδι για τον εαυτό του. Στον προηγούμενο δίσκο "Υπέροχα Μονάχοι" ήταν τα "Στης γοργόνας το φτερό" και "Σιντάρτα", εδώ είναι το "Θα 'ρθουν μέρες". Η επιμονή του να ερμηνεύει τα κορυφαία τραγούδια των πρόσφατων δίσκων του είναι ακατανόητη. Η Αντωνοπούλου έχει κάνει σαφή και αξιόλογη πρόοδο, ιδιαίτερα ως προς την αποβολή μιας κάπως υπερβολικής δραματικότητας. Της αξίζουν πολλά συγχαρητήρια γι' αυτό.

Η στιχουργική του Ιωάννου εμφανίζει τα ίδια, γνώριμα μοτίβα. Πολλές ήττες, πολλές νίκες, πολλή προστακτική, πολύς διδακτισμός, και αοριστία. Για τη γενιά που βγήκε από τη φωτιά του παγκόσμιου κομμουνιστικού κινήματος, όπως ο Αναγνωστάκης, ο Λειβαδίτης, αλλά και για τους αμέσως επόμενους όπως ο Μάνος Ελευθερίου, δικαιολογείτο απόλυτα μια κάποια αφαίρεση στην ποιητική τους, καθώς ήταν γνωστές οι αναφορές και οι μνήμες τους. Για τη γενιά του Ιωάννου όμως, της οποίας οι νίκες και οι ήττες παραμένουν άγνωστες, η αοριστία σημαίνει υπεκφυγή, η οποία δεν διορθώνεται από κοινοτοπίες όπως: δεν είναι η σιωπή φωνή / φωνή είναι μόνο η φωνή. Όπως και στην πολιτική, έτσι και στην τέχνη το θέμα δεν είναι αν μιλάμε ή όχι, αλλά ποιο είναι το περιεχόμενο και η προοπτική των λεγομένων μας. Συμπερασματικά, νομίζω ότι ο τίτλος του δίσκου απευθύνεται στον ίδιο τον Μικρούτσικο, ως προτροπή επιστροφής στις μουσικές και ιδεολογικές-αξιακές πηγές του που τον ανέδειξαν σε έναν κορυφαίο δημιουργό της γενιάς του και της Αριστεράς. Κύριε Θάνο, πάμε ξανά απ' την αρχή.

Ηρακλής Οικονόμου
(Εφημερίδα Η ΕΠΟΧΗ)

5 σχόλια:

Μαργαρίτα Πάσχου είπε...

Ηρακλή καλημέρα!
Εκτιμώ τον Μικρούτσικο αλλά εδώ όντως μας τα χάλασε. Έλλειψη φαντασίας όπως λες, κι αυτή η επιμονή του να ερμηνεύει ο ίδιος τα καλύτερα τραγούδια του, καταντά εκνευριστική.
Η συνονόματή μου έχει καλή φωνή, αλλά έχω ακούσει και κάτι πολύ πολύ καλύτερο τα τελευταία χρόνια: Νατάσσα Μποφίλιου. Συμφωνείς;

Μουσικά Προάστια είπε...

Συμφωνώ 100%, αν θεωρείς τη σύγκριση απαραίτητη! Πάντως, δεν μπορώ παρά να παρατηρήσω μια ερμηνευτική ωρίμανση της Αντωνοπούλου σε αυτό το δίσκο.

nikos b. είπε...

Πραγματικά κρίμα και για την Αντωνοπούλου, η κοπέλα έχει κάνει σημαντική πρόοδο στην ερμηνεία της, εν συγκρίσει με το πώς ξεκίνησε..

Δεν περιμένω βέβαια απ'τον Μικρούτσικο μια δεύτερη "Καντάτα για τη Μακρόνησο" - ίσως και να μην τον εκφράζει πλέον το όλο concept - έστω όμως κάποιες καλές στιγμές απ'τον "Άμλετ" ή απ'το "Υπέροχα μονάχοι" να μου αρκούσαν..Όχι τίποτα άλλο, όταν μεγαλώνεις με "Πολιτικά τραγούδια", "Τροπάρια για Φονιάδες" και "Σταυρό του Νότου" παραείναι συντριπτική η σύγκριση..

Σύμπτωση ή όχι, η προηγούμενη σύμπραξη με τον Ιωάννου το 1999 μας είχε δώσει τη "Θάλασσα στη Σκάλα", κατά την ταπεινή μου άποψη την τελευταία πραγματικά καλή δουλειά τόσο του Μικρούτσικου όσο και του Παπακωνσταντίνου - μιλάω σαν σύνολο κι όχι απλά για 1 ή 2 μεμονωμένα καλά τραγούδια. Ήλπιζα ότι η επανένωσή τους θα μας έδινε κάτι ανάλογο. Φευ...

ένας στρατολάτης είπε...

Έχει δώσει τόσα πολλά ο Μικρούτσικος που δεν έχω απαίτηση για άλλα. Μακάρι να τού' χε μείνει μαγιά, έτσι κι αλλιώς όμως δεν έχουν οι μέρες μας τη θερμοκρασία για νέες φουρνιές.
Ο Οδυσσέας Ιωάννου μου είναι συμπαθής, απογοητεύτηκα όταν έμαθα ότι η αρλούμπα που παραθέτεις είναι δική του.

Μουσικά Προάστια είπε...

...