Ο Μάνος Χατζιδάκις για τον Μίκη Θεοδωράκη

"Ο Θεοδωράκης είναι βαθειά και πλατειά μουσικός και λειτουργεί παράλληλα σ’ άλλες λιγότερο γνωστές στιγμές, με ακρίβεια και με συνείδηση των πηγών του και των στόχων του, με ευαισθησία και με τεχνική απαράμιλλη. Αυτές είναι οι στιγμές που τον τοποθετούν στο μέλλον, σίγουρα και παντοτινά".

Μάνος Χατζιδάκις

Από το αρχείο του Μάνου Ορφανουδάκη.

Στον ακόλουθο σύνδεσμο διαβάζετε το σύνολο του άρθρου από το MusicPaper:

https://www.musicpaper.gr/documents/item/3294#.UaR_7tiJnTo

Ευγένιος Σπαθάρης - "Ο Καραγκιόζης και οι Βάτραχοι"

Κείμενα : Γιώργου Παυριανός

Μουσική : Δημήτρης Λέκκας

Παίζει: Ευγένιος Σπαθάρης

Τραγουδάει: Νίκος Δημητράτος

Όταν ο Καραγκιόζης αποφάσισε να παίξει τους "Βάτραχους" του Αριστοφάνη, πήρε και διάβασε το πρωτότυπο κείμενο. Εκεί, ο θεός Διόνυσος βάζει τους δύο μεγάλους τραγικούς, τον Αισχύλο και τον Ευρυπίδη, να διαγωνιστούν στην ποιητική τέχνη, για να πάρει το νικητή από τον Άδη στον Απάνω Κόσμο. Αλλά ο Καραγκιόζης που είναι πάντα παιχνιδιάρης και του αρέσει να κάνει το δικό του, άλλαξε το πρωτότυπο. Έτσι ο Διόνυσος έγινε υπουργός, ο Αισχύλος έγινε Αισχυλάκης και μερικούς πόντους ψηλότερος, κι ο Ευρυπίδης έγινε Ευρυπιδάκις και μερικά κιλά βαρύτερος. Μ' αυτόν τον τρόπο έφερε τα πράγματα στα μέτρα του ο πονηρός.

Ο μουσικός μπήκε γρήγορα στο νόημα κι έγραψε τραγούδια που να ταιριάζουν στους κανόνες αυτού του παιχνιδιού. Και ο τραγουδιστής, που τραγουδάει ο ίδιος και τα οχτώ τραγούδια, είχε ιδέες και δούλεψε σκληρά γι' αυτές. Όσο για τον ανεπανάληπτο Σπαθάρη, αυτός πια, γνωρίζοντας καλά τι θέλει ο Καραγκιόζης, έβαλε όλη τη μεγάλη τέχνη του κι έκανε θαύματα...Τώρα, τι έχει μείνει από τον Αριστοφάνη και τι έχει προσθέσει ο Καραγκιόζης, δεν είναι σε θέση να το πει ούτε ο ίδιος. Επειδή όμως άρχισε να ψιθυρίζεται ότι το δίσκο τον έκανε, μόνο και μόνο για να σατιρίσει δύο συνθέτες, με παρακάλεσε να διευκρινίσω πως κάθε ομοιότητα μ' αυτούς τους δύο συνθέτες είναι τυχαία και πως το έργο μόνο για το κέφι του το έκανε ο άνθρωπος και για να διασκεδάσει ο κόσμος. Όλα τα άλλα είναι εκ του πονηρού.

Γιώργος Παυριανός

Ο Παναγιώτης Μάργαρης στο Κηποθέατρο Παπάγου

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΑΡΓΑΡΗΣ

Πρελούδιο στον έρωτα

Πέμπτη 16 Σεπτεμβρίου στις 21:00

Κηποθέατρο Παπάγου

Ο Παναγιώτης Μάργαρης παρουσιάζει τη νέα του μουσική παράσταση με τίτλο "Πρελούδιο στον έρωτα".

Μια καλλιτεχνική μυσταγωγία γεμάτη νότες και ηχοχρώματα, με τη μοναδική μαγεία της κλασικής κιθάρας. Το “Πρελούδιο στον έρωτα” σηματοδοτεί ένα όμορφο και διαχρονικό ταξίδι προς την ψυχή, το πάθος, την αγάπη, την εσωτερική τρικυμία, την γαλήνη και την συναισθηματική ολοκλήρωση.

Σε αυτό το νέο του μουσικό εγχείρημα, ο βραβευμένος κλασικός κιθαρίστας και συνθέτης Παναγιώτης Μάργαρης, θα μας παρουσιάσει κομμάτια από την πλούσια δισκογραφία του. Πιο συγκεκριμένα, διασκευές του σε υπέροχες μουσικές των Ennio Morricone, Nino Rota, Μίκη Θεοδωράκη, Μάνου Χατζιδάκι, Sting, Beatles, Rolling Stones καθώς και δικές του συνθέσεις.

Ιδιαίτερη στιγμή της παράστασης αποτελεί η παρουσίαση του νέου του άλμπουμ “Πρελούδιο στον έρωτα”, το οποίο σημειώνει μεγάλη εμπορική επιτυχία, μιας και έφτασε στην πρώτη θέση των επίσημων charts της Ελλάδας.

Το “Πρελούδιο στον έρωτα” είναι ένα σπάνιο ρεσιτάλ για κλασική κιθάρα και θα ταξιδέψει σε όλη την Ελλάδα και σε μεγάλες πόλεις του εξωτερικού.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΑΡΓΑΡΗΣ

“Πρελούδιο στον έρωτα”

“Κηποθέατρο Παπάγου”

Πέμπτη 16 Σεπτεμβρίου 2021

Ώρα έναρξης: 21.00

ΤΙΜΕΣ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ

Προπώληση: 13 €

Ταμείο: 15 €

ΠΡΟΠΩΛΗΣΗ

ONLINE: www.ticketservices.gr

https://www.ticketservices.gr/event/panagiotis-margaris-preloudio-ston-erota-papagou/?lang=el

"Ο Διγενής στο Πέραμα" - Μνήμη Παύλου Φύσσα

Βιολέτα Ίκαρη

Ο Διγενής στο Πέραμα

Αφιερωμένο στη μνήμη του Παύλου Φύσσα

Μουσική: Βαγγέλης Μαχαίρας

Στίχοι: Δημήτρης Λέντζος

«Ο Διγενής στο Πέραμα» είναι ένα καινούριο τραγούδι σε μουσική του Βαγγέλη Μαχαίρα και στίχους του Δημήτρη Λέντζου που ερμηνεύει εξαιρετικά η Βιολέτα Ίκαρη. Ένα τραγούδια αφιερωμένο στη μνήμη του Παύλου Φύσσα. Έτσι, απλά-λιτά, όπως ξέρει ο λαός μας να πενθεί, να δοξάζει και να τιμά τους ήρωές του.

Το τραγούδι αυτό θα συμπεριλαμβάνεται στο άλμπουμ «Τα Χέρια» σε μουσική του Βαγγέλη Μαχαίρα και στίχους του Δημήτρη Λέντζου που θα κυκλοφορήσει τον Οκτώβριο από τις εκδόσεις Μετρονόμος με την συμμετοχή σπουδαίων ερμηνευτών.

Ερμηνεία: Βιολέτα Ίκαρη

Μουσική: Βαγγέλης Μαχαίρας

Στίχοι: Δημήτρης Λέντζος

Από το άλμπουμ «Τα χέρια» (Μετρονόμος 2021)

'Έπαιξαν οι μουσικοί:

Γρηγόρης Συντρίδης: Τύμπανα

Γιάννης Πλαγιανάκος: Κοντραμπάσο

Γιώργος Παπαχρηστούδης: Πιάνο

Βαγγέλης Μαχαίρας: Μπουζούκι, ακουστική κιθάρα, μπαγλαμά, programming

Ενορχήστρωση: Βαγγέλης Μαχαίρας

Ηχοληψία, μίξη, Mastering: Θανάσης Γκίκας Studio Mythos

Φωτογραφία εξωφύλλου: Μυρτώ Καϊοπούλου

Διεύθυνση και επιμέλεια παραγωγής: Βαγγέλης Μαχαίρας

Στίχοι

Ο Χάροντας στο Πέραμα

βγαίνει αργά το βράδυ

είναι αετός στο πέρασμα

και άσσος στο σημάδι

Τον έρωτα στην Κοκκινιά

τον εφωνάζουν Παύλο

ρίχνει στ΄αστέρια πετονιά

και στο φεγγάρι ναύλο

Στο Κερατσίνι μια βραδιά

τον Διγενή τον είδα

μ΄ ένα μαχαίρι στην καρδιά

να τραγουδάει στα παιδιά

για μια πικρή πατρίδα

Ο Χάροντας στον Πειραιά

πίνει ουίσκι σκέτο

κι έχει ονόματα σειρά

στου «Άσσου» το πακέτο

Ο έρωτας κυκλοφορεί

με μια μοτοσυκλέτα

μαύρο πουκάμισο φορεί

στρίβει τσιγάρα σκέτα

Ο έρωτας ψυχομαχεί

αργά στο Κερατσίνι

κι απ΄ τη βαθειά του την ψυχή

την ομορφιά του δίνει

Ο Διγενής ψηλός καπνός

απ΄ το παλιό φουγάρο

μες το αλώνι του ορθός

παλεύει με τον χάρο.

Στο Κερατσίνι μια βραδιά

τον Διγενή τον είδα

μ΄ ένα μαχαίρι στην καρδιά

να τραγουδάει στα παιδιά

για μια κρυφή ελπίδα

Μίκης Θεοδωράκης: "Οι πολεμικές βιομηχανίες διαβρώνουν με πολλούς τρόπους ολόκληρη την κοινωνία"

 

Τα τύμπανα πολέμου ηχούν και πάλι στη Μέση Ανατολή

 

Νέος στόχος η Συρία.

 

- Το έχουμε, νομίζω, πει. Κάθε τόσο πρέπει να γίνεται και ένας πόλεμος για να κρατηθεί το επίπεδο ζωής στις χώρες που στηρίζουν την κοινωνική τους ανάπτυξη στην εξαγωγή του μαύρου θανάτου. Κάποτε ο πρόεδρος Μιττεράν μου εκμυστηρεύθηκε ότι εάν δεν πουλήσουν όπλα, θα πέσει κάθετα το επίπεδο της ζωής στην Γαλλία. Και όταν λέμε «όπλα», πρόσθεσε, εννοούμε μεγάλα, χοντρά, ακριβά, όπως αεροπλάνα, υποβρύχια, τανκς, πυραύλους και φυσικά σφαίρες, εκατομμύρια σφαίρες.

 

 - Και χημικά; τον ρώτησα, γιατί ήξερα.

 

- Αυτό δεν μπορώ να το πω, μου απάντησε με το γνωστό γαλατικό του ειρωνικό μειδίαμα. Αφού αυτός ο ίδιος είχε φροντίσει να σώσει τον γιο μου βάζοντάς τον στο μοναδικό στον κόσμο υπερσύγχρονο «διαστημικό» στρατιωτικό νοσοκομείο του Παρισιού που ήταν παράρτημα του εργαστηρίου παραγωγής χημικών, που τότε εφοδίαζαν τον Σαντάμ με αυτά, στον πόλεμο κατά του Ιράν. Τα χημικά εξόντωναν τους Ιρανούς και όσους δεν πέθαιναν «όπως θα έπρεπε» αλλά είχαν βαρειά εγκαύματα τους έφερναν σ’ αυτό το νοσοκομείο για να τους εξετάσουν βασικά οι επιστήμονες που έφτιαχναν τα χημικά και να διαπιστώνουν ποιο σφάλμα έκαναν στο κοκταίηλ των χημικών και έζησαν οι τραυματίες αυτοί ενώ κανονικά «έπρεπε» να πεθάνουν… Έτσι μ’ αυτόν τον «ανθρωπιστικό» τρόπο -γιατί παράλληλα οι γιατροί βελτίωναν τις μεθόδους θεραπείας εγκαυμάτων- οι χημικοί των εργαστηρίων του μαύρου θανάτου βελτίωναν τις επιδόσεις τους! Σκέφτομαι την ικανοποίηση των επιστημόνων θανάτου όπου γης από το τελευταίο τους κατόρθωμα, τα εκατοντάδες παιδάκια στη Συρία, για να κρατηθεί ψηλά το επίπεδο ζωής ενός ακόμα προπύργιου της Δημοκρατίας και της υπεράσπισης της Ασφάλειας και της Ειρήνης σε περιοχή με υπανάπτυκτους λαούς.

 

- Μ.Θ. Και γιατί, κύριε Πρόεδρε, αντί να πουλάτε θάνατο δεν φροντίζετε να πουλάτε ειρήνη; Αντί για σφαίρες τρόφιμα, αντί για πυραύλους ψυγεία, αντί για κανόνια αυτοκίνητα, τηλεοράσεις, έπιπλα, σχολεία, βιβλία, ρούχα, αρώματα! Οι πόλεμοι δεν γίνονται μόνο για τα κέρδη;

 

- Φ. ΜΙΤ. Γίνονται για να παταχθεί η τρομοκρατία, οι εθνικισμοί, οι φανατισμοί

 

- Μ.Θ. Κι εσείς τι είσθε; Χωροφύλακες;

 

- Φ. ΜΙΤ. Ποιοι εμείς; Το Συμβούλιο Ασφαλείας αποφασίζει.

 

- Μ.Θ. Το λέτε σοβαρά; Αφού υπάρχουν χώρες που δεν συμφωνούν.

 

- Φ.ΜΙΤ. Τότε απευθυνόμαστε στον ΟΗΕ, στην πλειοψηφία των Εθνών.

 

- Μ.Θ. Κορέα, Βιετνάμ, Αφρική, Νότια Αμερική… Μόνο αυτοί οι λαοί είναι άτακτοι; Υπανάπτυκτοι; Κακοί; Κι αυτό το λέτε αυτό εσείς, ένας Γάλλος που έζησε από πρώτο χέρι την καλωσύνη, την Ανάπτυξη και την Τάξη της Χιτλερικής Γερμανίας… Υπάρχει τάχα ένας λαός σε όλο τον υπανάπτυκτο κόσμο που να έχει φτάσει την βαρβαρότητα και την κτηνωδία στα επίπεδα αυτής της ευρωπαϊκής χώρας;

 

*

 

Ήταν τότε που φιλοξενούσα τον Πρόεδρο της Γαλλίας στο σπίτι μου στο Βραχάτι. Όπως ξέρετε, ποτέ δεν αναφέρθηκα στις προσωπικές μας συζητήσεις, γιατί έτσι έπρεπε να κάνω. Πέρασαν όμως πολλά χρόνια και πιστεύω ότι αυτά τα λόγια που αποκαλύπτω, δεν θίγουν τη μνήμη του μεγάλου φίλου.

 

Μου δίνουν όμως το έναυσμα για να προχωρήσω σε ορισμένες σκέψεις με αφορμή τους πολέμους που σχεδόν κάθε χρόνο κάνουν εδώ κι εκεί οι ίδιες πάντα χώρες: ΗΠΑ, Αγγλία, Γαλλία, Ισραήλ και η Γερμανία να ακολουθεί προσεκτικά. Τι το κοινό έχουν; Έχουν πολλά. Όμως εγώ θα αναφερθώ στο γεγονός ότι οι πολεμικές τους βιομηχανίες μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου άρχισαν να παίρνουν ολοένα και μεγαλύτερο μερίδιο στο σύνολο των παραγωγικών σχέσεων και δυνάμεων και επομένως και στους εθνικούς προϋπολογισμούς αυτών των κρατών, σε σημείο που, όπως το είπε κι ο Μιττεράν, να εξαρτάται το επίπεδο ζωής της χώρας από τα κέρδη της εξαγωγής του μαύρου θανάτου.

 

Όμως αυτή η τεράστια σημασία των πολεμικών βιομηχανιών στη ζωή ενός έθνους δεν μπορεί να περιορίζεται μόνο στα οικονομικά πλαίσια. Διότι διαβρώνει με πολλούς τρόπους ολόκληρη την κοινωνία. Και κυρίως ψυχολογικούς, ιδεολογικούς, πολιτικούς και φυσικά στρατιωτικούς. Τα εκατομμύρια εργάτες στις πολεμικές βιομηχανίες, οι οικογένειές τους, το κοινωνικό περιβάλλον στις μικρές πόλεις, όπου υπάρχουν πολεμικά εργοστάσια. Οι στρατιωτικοί που η ψυχολογία τους ανεβαίνει με το αίσθημα της δύναμης, της ανωτερότητας, της εθνικής ισχύος, της βίας που ξεπερνά τα όρια κάθε ελέγχου και γίνεται ανεξέλεγκτη, ατιμώρητη, κυριαρχική. Και φυσικά αυτή η αλλαγή της ψυχολογίας δεν περιορίζεται στους στρατιωτικούς αλλά διαχέεται σε όλα τα κοινωνικά στρώματα και κυρίως στα ΜΜΕ και τους επιστήμονες. Επίσης τα οικονομικά οφέλη δεν περιορίζονται στους λίγους επί κεφαλής. Διαχέονται και αυτά σε όλη την κοινωνία. Όσο για τα κρατικά οφέλη, με τους φόρους πηγαίνουν προς τους κοινωνικούς τομείς της Πρόνοιας, Υγείας, Παιδείας και Έρευνας. Έτσι τελικά πίσω από κάθε δολάριο και κάθε ευρώ του κάθε πολίτη υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες θύματα των όπλων που κατασκευάζουν οι «πολιτισμένοι» για να εξοντώσουν τους «απολίτιστους», εισπράττοντας από τους θανάτους και τις καταστροφές τους κολοσσιαία κέρδη, ώστε να ζουν άνετα και πολιτισμένα και να δίνουν αφ’ υψηλού μαθήματα σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και άλλες παρλαπίπες.

 

Συμπέρασμα: Από μια τέτοια κοινωνία αγρίων με γραβάτα, τι μπορεί κανείς να περιμένει; Η διαφορά μας εμάς των Ελλήνων από τους Ιρακινούς και τους Σύριους είναι γεωγραφικού χαρακτήρα, γιατί είμαστε πιο κοντά στα έθνη των «πολιτισμένων». Αν μας καίγανε ζωντανούς, όπως ετοιμάζονται να κάνουν τώρα με την Συρία, η οσμή των κρεάτων που καίγονται, ίσως έφτανε ως τη μύτη τους και αυτό είναι ενοχλητικό. Υπάρχουν άλλοι τρόποι για υπανάπτυκτους που κατά λάθος έγιναν Ευρωπαίοι. Εξ ίσου κερδοφόροι. 40 δισεκατομμύρια ευρώ κέρδισαν οι Γερμανοί από τη δική μας κρίση και από την κρίση των άλλων υπανάπτυκτων του Νότου…

 

Μίκης Θεοδωράκης

29 Αυγούστου 2013

Μίκης Θεοδωράκης: "Γνωρίζουμε καλά πόσο ύπουλο είναι το μικρόβιο του φασισμού"

Συγχαίρω και χειροκροτώ τους δικαστές που είχαν το θάρρος να αψηφήσουν κινδύνους και εμποδια και με την απόφασή τους να καταδικάσουν τη Χρυσή Αυγή αναγνωρίζοντας την ως εγκληματική οργάνωση. Όταν απαλλαχθήκαμε από το άγος της Χούντας, ήταν βέβαιο ότι η τεχνητή διαίρεση του Λαού μας θα μείωνε τις αντιστάσεις του σε σημείο να δεχθεί την επανεμφάνιση μιας νέας Χούντας, εξίσου προσβλητικής και επικίνδυνης για τη Δημοκρατία.

Βεβαίως, το μέσον ανόδου της Χρυσής Αυγής διέφερε από τα προηγούμενα. Δηλαδή δεν ήρθε με την απειλή των τανκς αλλά με την ανοχή των εξουσιών, πολιτικών και δικαστικών.

Και ενώ η πρώτη μορφή, η Χούντα, αντιμετωπίστηκε με την αντίσταση του ελληνικού λαού, η δεύτερη, η Χρυσή Αυγή, κατόρθωσε να αποσπάσει την ανοχή θεσμών και κομμάτων, καθώς και την ψήφο περίπου μισού εκατομμυρίου Ελλήνων ψηφοφόρων, εξασφαλίζοντας την παρουσία των εκπροσώπων της μέσα στο Ιερό της Δημοκρατίας, τη Βουλή των Ελλήνων!

Μετά την ιστορική απόφαση αυτής της ομάδας των δικαστών, διέπρεψε ο φαρισαϊσμός όλων των υπευθύνων για την κατάντια της χώρας μας που δίπλα στην τραγική αλλά και ηρωική μορφή της Μάγδας Φύσσα, δίπλα σε όλους εκείνους που έδωσαν τον μεγαλύτερο αγώνα εδώ και τόσο καιρό, πανηγύριζαν για τη νίκη κατά του φασισμού.

Δεν υπήρξε ούτε αυτοκριτική, ούτε η προσπάθεια να αποκαλυφθούν και να καταδικασθούν οι βαθύτεροι λόγοι-ασθένειες εξαιτίας των οποίων από το 1967 έως σήμερα ζήσαμε δύο επταετίες με τη θηριώδη παρουσία δύο εγκληματικών μόρφωμα των με τη σφραγίδα του φασισμού-ναζισμού που τόσο τραγικά βίωσε ο Λαός μας κατά τις τελευταίες δεκαετίες.

Γι' αυτό προτίμησα να μη μιλήσω την ημέρα που εκδόθηκε η δικαστική απόφαση. Γιατί δεν ήθελα μια τόσο σημαντική ημέρα για τη Δημοκρατία να πω δυσάρεστα, αλλά και από την άλλη δεν μπορούσα να μην μιλήσω για το θέμα αυτό και να τα αποκρύψω, αφού δεν συνήθισα ποτέ τα μισόλογα.

Γιατί το χειρότερο είναι το γεγονός ότι έχουμε καθημερινά και ολοένα αυξανόμενα δείγματα φασιστικής νοοτροπίας στην καθημερινή μας ζωή, τόσο στις διαπροσωπικές σχέσεις με την έλλειψη κάθε έννοιας σεβασμού της διαφορετικότητας, όσο και στις διακομματικές σχέσεις με την έλλειψη κάθε έννοιας σεβασμού στο δικαίωμα της διαφωνίας και της διαφορετικής άποψης. Πράγμα που αποτελεί απόδειξη έλλειψης πραγματικής Παιδείας και Πολιτισμού.

Έτσι, η φασιστική νοοτροπία - σαν το σαράκι που σαπίζει το ξύλο - σαπίζει καθημερινά το εθνικό σώμα με δραματικές συνέπειες τόσο για την υγεία της κοινωνίας, όσο και για τη δυνατότητα υπεράσπισής μας από τους πολλούς και μεγάλους κινδύνους που συσσωρεύουν οι διεθνείς εξελίξεις μπροστά από την πόρτα μας.

Η έκδοση της δικαστικής απόφασης για τη Χρυσή Αυγή δεν πρέπει να μας οδηγήσει σε εφησυχασμό ότι αγώνας κατά του φασισμού δικαιώθηκε άρα τελείωσε. Αντίθετα, θα πρέπει να δούμε την απόφαση αυτή ως έναν σημαντικό σταθμό στον αντιφασιστικό αγώνα που πρέπει να συνεχιστεί με αμείωτη ένταση αφού γνωρίζουμε καλά πόσο ύπουλο είναι το μικρόβιο του φασισμού. Μόνο με τη συνέχιση του αγώνα αυτού θα δικαιωθούν ο Παύλος Φύσσας και όλα τα θύματα της Χρυσής Αυγής.

Αντίθετα με τον φαρισαϊσμό, τον κρυφό και ύπουλο φασισμό-ρατσισμό και την άγνοια του κινδύνου που τροφοδοτεί τον εθνικισμό, το πλοίο ΕΛΛΑΣ είναι περισσότερο από βέβαιο ότι θα πέσει σε κάποια απροσδόκητη ξέρα καθώς τα τρια Φ (Φαρισαϊσμός, Φασισμός και Φανατισμός) εμποδίζουν την ασφαλή πορεία προς το μέλλον.

Σήμερα, τόσο τα εσωτερικά μας προβλήματα όσο και οι διεθνείς εξελίξεις απαιτούν να έχουμε τα μάτια μας ορθάνοιχτα, τη σκέψη μας ανεξάρτητη και απαλλαγμένη από ιδεοληψίες και τις καρδιές μας καθαρές και αμόλυντες από το εμφύλιο μίσος, καθώς ταξιδεύουμε σε αχαρτογράφητα νερά.

Μίκης Θεοδωράκης

15 Οκτωβρίου 2020

Χριστίνα Μαγιάκη: Για το τραγούδι "Στο Καρά Τεπέ"

Στο Καρά Τεπέ

Στίχοι: Χριστίνα Μαγιάκη

Μουσική: Βασίλης Προδρόμου

Τραγούδι, κιθάρα: Βασίλης Προδρόμου

Μπουζούκι: Μανόλης Πάππος

Ακορντεόν: Dasho Kurti

Κοντραμπάσο: Δημήτρης Σίντος

Ποίηση, αφήγηση: Wael Habbal

Στο τέλος του 2020, οι φωτογραφίες απο το Καρά Τεπέ με τις λευκές σκηνές στοιχισμένες αυστηρά, τα ξυπόλητα πόδια των παιδιών βουτηγμένα στη λάσπη και η απελπισία που κραύγαζε απο την κάθε εικόνα δεν μπορούσαν να μας αφήσουν αδιάφορους. Το προσφυγικό είναι ένα ζήτημα που έχει απασχολήσει την Ελλάδα τα τελευταία χρόνια κι εμείς ήρθαμε κοντά σε αυτό μέσα απο ανθρώπους που γνωρίσαμε και ιστορίες που ακούσαμε.

Αποφασίσαμε να γράψουμε αυτό το τραγούδι και ζητήσαμε απο τον Wael να συμμετέχει με την αφήγηση του ποιήματος του προκειμένου να δημιουργήσουμε ένα συλλογικό έργο που θα αγγίξει τις καρδιές όσων αναζητούν την ελευθερία και παλεύουν γι αυτήν. Η γνωριμία με τους μουσικούς - Μανώλη Πάππο, Dasho Kurti, Δημήτρη Σίντο - αλλά και με τον συνθέτη-ερμηνευτή Βασίλη Προδρόμου έγινε στην μπουάτ “Απανεμιά” μια Κυριακή του χειμώνα το 2018. Η συγκίνηση που προκαλεί το μπουζούκι σε συνδιασμό με την μελωδικότητα του ακορντεόν, την αγκαλιά του κοντραμπάσου και την ζεστασιά της φωνής δημιουργούν ένα ζεϊμπέκικο, γνώριμο και ταυτόχρονα μοναδικό, σαν να ταξίδεψε απο κάποια παλιότερη εποχή.

Κάθε φορά που κάποιος θα σιγοτραγουδήσει τους στίχους μας θα έχουμε πετύχει μια μικρή νίκη, να ενισχύσουμε την ενσυναίσθηση του, να τον ενθαρρύνουμε να μπει στη θέση των πεινασμένων παιδιών και των φοβισμένων ανθρώπων που ζουν κάτω απο τέτοιες σκληρές συνθήκες.

Η ανθρωπιά που τραγουδάμε ξεκινάει απο την ψυχή του απλού λαού και καταλήγει σε αυτόν.

Χριστίνα Μαγιάκη

Μια ωδή στον λυρικό Αριστοφάνη - Ο Σωτήρης Κακίσης μιλάει στην Καθημερινή

Μια ωδή στον λυρικό Αριστοφάνη

Ο μεταφραστής των «Ιππέων» Σωτήρης Κακίσης μιλάει στην Καθημερινή.

του Νικόλα Ζώη

Πάει καιρός από την πρώτη επαφή του ποιητή Σωτήρη Κακίση με τους «Ιππείς» του Αριστοφάνη. Και όμως, αυτό που τον είχε εντυπωσιάσει τότε ως θεατή είναι αυτό που ξαναβρήκε πρόσφατα στο ίδιο έργο, όταν ανέλαβε να το μεταφράσει για λογαριασμό του Εθνικού Θεάτρου. «Ακόμα και νεαρός, ο Αριστοφάνης έχει έναν πολύ ενδιαφέροντα λυρισμό», λέει στην «Κ» ο Σωτήρης Κακίσης και εξηγεί: «Εχουμε τον Αριστοφάνη με τα κωμικά στοιχεία, αλλά έχουμε και έναν δημιουργό με λυρική άποψη για τη ζωή, η οποία φαίνεται στις παραβάσεις και στα χορικά των “Ιππέων”. Ο Αριστοφάνης δεν είναι μόνο κωμωδία. Το κωμικό στοιχείο βοηθάει να ειπωθούν κάποια πράγματα, αλλά μέσα από την αντίστιξή του με τον λυρισμό».

Ιδού για παράδειγμα ένα λυρικό απόσπασμα από τη μετάφραση του Σωτήρη Κακίση: «Ποσειδώνα μου, των ίππων άρχοντά μας,/που απολαμβάνεις τον χάλκινο χτύπο/των ποδιών των αλόγων και το χλιμίντρισμά τους,/τις ακριβές τριήρεις μας τις γρήγορες/με τις γαλάζιες τους τις πλώρες/και των παλικαριών των αρματωμένων/τον συναγωνισμό τον σκληρό κι άδικο,/μπες στον χορό μας/με την τρίαινά σου τη χρυσή,/των δελφινιών στο Σούνιο λατρεμένε,/Καρύστιε του Κρόνου τέκνο,/του στρατηγού μας του Φορμίωνα και των Αθηναίων/απ’ όλους τους θεούς πιο αγαπημένε τώρα,/εσύ βοήθα μας!».

Θεϊκή παρέμβαση

Οι «Ιππείς» ζητούν εδώ τη θεϊκή παρέμβαση, ώστε η Αθήνα να απαλλαχθεί από την κυριαρχία του φαύλου Παφλαγόνα και στη θέση του να έρθει ο (ακόμα πιο φαύλος, αλλά έτσι είναι αυτά) αλλαντοπώλης Αγοράκριτος: ο ανταγωνισμός των δύο ανδρών σε πονηριά και καπατσοσύνη είναι και ο βασικός κωμικός άξονας της παράστασης που είδαμε στην Επίδαυρο τον Ιούνιο σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Ρήγου και που πλέον παρουσιάζεται στην Αττική: στο «Σχολείον της Αθήνας – Ειρήνη Παπά» μέχρι αύριο, στο Θέατρο Βράχων την Κυριακή και στο Κατράκειο στις 22 Σεπτεμβρίου.

Πώς μεταφέρεται όμως το αριστοφανικό χιούμορ στο σήμερα; Ανεξαρτήτως των σκηνοθετικών, χρειάζονται και μεταφραστικές παρεμβάσεις; «Ελάχιστα είναι τα σημεία που, επειδή μας είναι ελαφρώς ακατανόητα, πρέπει να αφαιρεθούν», αποκρίνεται ο Σωτήρης Κακίσης και συνεχίζει: «Οταν μεταφράζαμε με τον Στέφανο Κουμανούδη τους “Μιμίαμβους” του Ηρώνδα, ο Κώστας Ταχτσής μου είχε πει ότι αν το καλοσκεφτούμε, τα κείμενα αυτά δεν είναι τόσο μακρινά. Εχουν περάσει αιώνες από την αρχαιότητα, αλλά αν τοποθετήσεις τους προγόνους μας σε φάλαγγα κατ’ άνδρα, μιλάμε για 75 ανθρώπους – ένα γεμάτο λεωφορείο. Γιατί να είναι διαφορετικά τα πράγματα; Στην πολιτική, στη ζωή, συμβαίνουν περίπου τα ίδια. Ο Αριστοφάνης δεν χρειάζεται πολλές αλλαγές».

Ουτοπία

Πέρα από τη διαχρονικότητά του πάντως, ο Σωτήρης Κακίσης γοητεύεται από το γεγονός ότι ο αρχαίος Ελληνας κωμωδιογράφος είχε στο μυαλό του μια πιθανή ουτοπία για την Αθήνα, που καθώς παρέμενε ανεκπλήρωτη, εμφυσούσε στα έργα του ένα στοιχείο κωμικό και τραγικό, σκληρό και ποιητικό. Η απόδοσή του είναι ένα ακόμα στοίχημα για τον σύγχρονο μεταφραστή, του οποίου το πόνημα ωστόσο ενίοτε διαφέρει από όσα λέγονται επί σκηνής, λόγω της δραματουργικής επεξεργασίας των κειμένων.

Είναι άραγε, για αυτόν ή για άλλον λόγο, σχετικό με την έμφασή μας σε ερμηνείες και σκηνοθεσίες, παραγνωρισμένη η δουλειά των μεταφραστών; «Ετσι είναι η εποχή μας», καταλήγει ο Σωτήρης Κακίσης, «και το ίδιο συμβαίνει λ.χ. με τους συνθέτες ή τους στιχουργούς που μένουν στη σκιά των τραγουδιστών. Τα διάσημα πρόσωπα βοηθούν ώστε να γίνουν γνωστά κάποια έργα. Κάποτε, ο ποιητής Γιάννης Βαρβέρης μου είχε πει: “εμείς είμαστε το κέντρο όμως, όχι αυτοί”».

Πηγή:

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 9 Σεπτεμβρίου 2021

https://www.kathimerini.gr/culture/561492205/mia-odi-ston-lyriko-aristofani/

Μίκης - Φιντέλ: Η συνάντηση δύο θεών

Μιχάλης Γελασάκης: Για τον δίσκο "Μπαλλάντες"

Μπαλλάντες

Σύνθεση: Μίκης Θεοδωράκης

Ποίηση: Μανόλης Αναγνωστάκης

Ερμηνεία: Πέτρος Πανδής, Μαργαρίτα Ζορμπαλά. Minos 1975

Τα εννιά τραγούδια του δίσκου γράφτηκαν σε Παρίσι και Ντουμπρόβνικ τη διετία 1973-1974. Σε μία ιδιαίτερη για τον συνθέτη περίοδο. Ο δίσκος κυκλοφόρησε τον Νοέμβρη του '75, με ερμηνευτές τον Πέτρο Πανδή και τη Μαργαρίτα Ζορμπαλά. Ο πρώτος, γνωστός ήδη από τη συνεργασία του με τον Θεοδωράκη, ενώ η Ζορμπαλά, νέα, πρωτοεμφανιζόμενη, με το ρίσκο για το αποτέλεσμα δεδομένο. Δίσκος ελπίδας, δεύτερης ακρόασης και ανάγνωσης καθώς και ιδιαίτερου συμβολισμού, γιατί είναι ένας από τους πιο μελωδικούς δίσκους του Μίκη Θεοδωράκη. Μια εργασία που δεν ξεφεύγει από το στίγμα του συνθέτη όσον αφορά τις ενορχηστρώσεις και την ένταση στη μελοποίηση. Ξεφεύγει στις μελωδικές γραμμές και στην ηχηρή του ησυχία.

 

Η αιχμή του δίσκου το τραγούδι "Δρόμοι παλιοί". Δημοφιλές και χιλιοτραγουδισμένο, μιας και ακούστηκε για πρώτη φορά στο ιστορικό Serpico. Οι στίχοι του Μανόλη Αναγνωστάκη, με διάχυτο το υπαρξιακό στοιχείο (όπως στο μεγαλύτερο μέρος της ποίησής του), δεν εκφράζουν σε καμία περίπτωση μόνο τον έντονο πολιτικό του βίο, μάλιστα πολλές φορές είναι λες και αποστασιοποιείται από την άκρως στρατευμένη πολιτικά υπόστασή του και κοιτά τα πράγματα περισσότερο φιλοσοφικά και κοινωνικά ως τρίτος. Η ζωή και ο θάνατος, το δέσιμο και η απώλεια. Λόγος αντιθέσεων που θέτει ερωτήματα και τοποθετεί σήμανση στις λακκούβες της ζωής με την εμπειρία της πτώσης. Η έντονη πολιτική ζωή και των δύο δημιουργών φαίνεται να βρίσκει κοινούς κώδικες έκφρασης και πορείας, πότε άμεσα και πότε έμμεσα, πότε με ποιητικό λυρισμό (όταν μιαν άνοιξη χαμογελάσει θα ντυθείς μια καινούρια φορεσιά) και πότε με σκληρό και άμεσο ρεαλισμό: Τώρα μπορεί ο καθένας να μιλά και κυρίως να γράφει για την αγωνία της εποχής, το αδιέξοδο, την απανθρωπιά του αιώνα, τη χρεοκοπία των ιδεολογιών... Το κοινό της εποχής, πρόσφορο για ποίηση και έτοιμο για αναζητήσεις και ανακαλύψεις, δέχεται τον δίσκο αμήχανα, με αργές κινήσεις, παρότι ο συνθέτης ήταν σε περίοδο καλλιτεχνικής ακμής. Οι στίχοι του Αναγνωστάκη μάλλον ήθελαν τον χρόνο τους για να αφομοιωθούν.

ΥΓ. 1: Παραγωγός του δίσκου ήταν ο Αχιλλέας Θεοφίλου και ηχολήπτης ο σπουδαίος Γιάννης Σμυρναίος. Ο δίσκος επανακυκλοφόρησε το 2004 και το 2007, με ενορχήστρωση του Σταύρου Ξαρχάκου κι ερμηνευτές τον Πέτρο Πανδή και τη Μαρία Φαραντούρη.

ΥΓ. 2: Οταν ακούς λόγια επίκαιρα σε δίσκους που βγήκαν το '75, ή που αυτοί που τα έγραψαν έβλεπαν πολύ μπροστά ή εμείς που τα ακούσαμε γυρνάμε πολύ πίσω.

Μιχάλης Γελασάκης

Ελευθεροτυπία, ένθετο "Βιβλιοθήκη", στήλη "Εν τη ρίμα του λόγου", Σάββατο 10 Ιουλίου 2010.